klp.plOświecenie jest okresem w dziejach kultury europejskiej między końcem XVII, a początkiem XIX stulecia (w Polsce to czas między drugą połową XVIII wieku, a pierwszą wieku XIX). Nazwy po raz pierwszy użyto w niemieckim Aufklarung w XVIII. Od tego czasu pojęcie to ewoluowało, obejmując swym znaczeniem stopniowo ogół prądów filozoficznych, artystycznych, społecznych i politycznych będących w opozycji do ideologii feudalizmu i wyrosłych pod wpływem przemian gospodarczo-społecznych, na przykład rewolucji przemysłowej czy migracji ludności ze wsi do miast. Szczególną rolę w tworzeniu się myśli oświeceniowej odegrały takie ośrodki, jak Londyn, Paryż, Amsterdam, Rzym, Wiedeń, Sankt Petersburg.
Do najważniejszych stylów w architekturze, rzeźbie i malarstwie epoki oświecenia zaliczamy klasycyzm, sentymentalizm oraz rokoko.
Klasycyzm
Przez niektórych badaczy dominujący w latach 1720-1770 klasycyzm jest postrzegany jako etap przejściowy między tendencjami barokowymi a oświeceniowymi.
Architektura
Klasycyzm największe tryumfy świecił we Francji za panowania Ludwika XIV. To wówczas powstała siedziba króla pod Paryżem, słynny Wersal otoczony regularnym, geometrycznie dopracowanym, sentymentalno-nastrojowymi ogrodem, Łuk Triumfalny oraz mnóstwo dużych i niskich pałaców zbudowanych na planie prostokąta, z podłużnymi, jasnymi salami o płaskich sufitach i kwadratowych oknach w środku.
W Polsce głównymi budowlami klasycystycznymi są dzieła architekta Stanisława Augusta - Dominika Merlini, który zaprojektował m.in. pałac na wodzie w warszawskich Łazienkach oraz wiele dworków. Innym ważnym architektem, tworzącym na naszym rodzimym gruncie w tym stylu był Jakub Kubicki, pomysłodawca Belwederu w Warszawie, a niezapomnianym dziełem - pałac Staszica, czyli siedziba ówczesnego Towarzystwa Przyjaciół Nauk.
Utrzymane w duchu klasycystycznym budowle powstawały nie tylko we Francji czy Polsce. Całą Europę ogarnęła gorączka stawiania okrągłych kościołów z kopułą znajdującą się w centralnym miejscu, koniecznie wznoszone na planie zwartym, koła lub prostokąta, czy zainspirowanych antykiem oraz niektórych budowlach Odrodzenia symetrycznych i prostych teatrów. Masowo powstawały przestrzenne, malowane na biało budynki, koniecznie z dużymi oknami, przez której wpadały promienie słońca, dając naturalne oświetlenie, o prostych fasadach bez wygięć i skrętów.
strona: - 1 - - 2 - - 3 - - 4 - - 5 -
Autor: