- Pierwszy mit obalony przez autora dotyczy wyjątkowej roli szlachty, która miała przewodzić narodem.
- Wyspiański pokazał na przykładzie zachowania Gospodarza i Poety, że inteligenci jedynie pragnęli wielki czynów, ale nie mieli w sobie odwagi, by zacząć działać.
- Rozprawił się również z mitem o solidarności polskiego narodu.
- Inteligenci i chłopi zgromadzeni na weselu bawili się wspólnie, jednak na podstawie ich rozmów wyraźnie widać, że nie są w stanie dojść do porozumienia i nadal pamiętają o dawnych krzywdach.
- Wyspiański obalił także mit chłopów kosynierskich.
- Chłopi ubóstwiali swoich przodków i traktowali ich jako bohaterów, jednak sami nie potrafili zachować się podobnie.
- Rozprawa z narodowymi mitami miała na celu skonfrontowanie nierealnych marzeń Polaków z ponurą rzeczywistością oraz ukazanie ich słabości uniemożliwiających zorganizowanie powstania.
„Rozdzióbią nas kruki, wrony…” Stefan Żeromski – autor rozprawił się z romantycznym mitem wzniosłej walki o wolność ojczyzny i bohatera gotowego oddać życie za ojczyznę. W rzeczywistości śmierć powstańca Szymona Winrycha była tragiczna i samotna, a on sam obawiał się śmierci. Jego ciało zostało zbezczeszczone przez żarłoczne ptaki i okolicznego chłopa, który nie wykazał szacunku dla tego walecznego człowieka;