- częste sytuacje ośmieszania na lekcjach uczniów słabszych oraz niskiego pochodzenia takich jak Romcio Gumowicz „Czarny”.
6. Zielone Świątki w domu w Gawronkach:
- przyjazd matki po małego Borowicza,
- słuchanie opowieści o kradzieży i cudownym powrocie klaczy Borowiczów.
7. Opuszczenie się Marcina w nauce:
- śmierć matki Marcina jeszcze tego samego lata,
- powrót chłopca do klasy i nowe miejsce w ławce obok drugorocznego „Wilczka”,
- chodzenie na wagary i nieodrabianie lekcji,
- przypadkowe znalezienie się Marcina w kościele i zaobserwowanie sceny wyrzucenia inspektora gimnazjum przez księdza Wargulskiego,
- poznawanie różnych typów nauczycieli przez Marcina i całą klasę:
- historia pana Leima, nauczyciela łaciny,
- specyficzna osobowość „Kałmuka”, nauczyciela rosyjskiego,
- niedbałe lekcje polskiego u zastraszonego pana Sztettera,
- dziwne sposoby rusyfikacji na matematyce prowadzonej przez pana Nogackiego.
8. Przygoda z pistoletem w połowie klasy trzeciej:
- strzelanie z pistoletu wraz z kolegami ze stancji: Szwarcem i braćmi Daleszowskimi,
- złapanie chłopców na gorącym uczynku przez policjanta,
- ukaranie Marcina i Szwarca przez dyrekcję szkoły,
- zawdzięczanie szczęśliwego zakończenia afery zmarłej pani Borowiczowej i poprawa zachowania Marcina.
9. Zapuszczanie się w odległe wsie podczas wakacyjnych polowań Marcina:
- zainteresowanie się chłopca łowiectwem,
- opowieści o sławnym bogatym chłopie Scubiole oraz biedaczynie Lejbie Koniecpolskim,
- zakończona fiaskiem wyprawa Marcina na głuszce ze znakomitym myśliwym, Szymonem Nogą.
10. Początek klasy piątej i nowa sytuacja w szkole:
- zmiany personalne i zaostrzenie rusyfikacji w gimnazjum oraz w całym mieście,
- wprowadzenie systemu donosicielstwa i szpiegowania uczniów nawet na stancjach.
- klasowy bojkot propozycji dyrekcji na temat przedstawienia przyjezdnego teatru z Rosji,
strona: - 1 - - 2 - - 3 - - 4 - - 5 -