Podczas pisania "Ody do młodości" poeta zdawał sobie sprawę z potężnej mocy, którą niesie ze sobą młodość. Mając dwadzieścia dwa lata czuł, że jest w stanie "wzlatywać ponad poziomy", "sięgać, gdzie wzrok nie sięga". Jakże mało zmieniło się od tamtej pory. Współcześni młodzi również wierzą, że mogą zdobyć cały świat.
Sama młodość, główny temat ujęty przez Mickiewicza w wierszu jest ponadczasowa. Zawsze istniała i zawsze będzie istnieć młodzież, która pragnie "wylatywać nad poziomy". I o tej właśnie "boskiej mocy stwórczej" młodości, która pozwala na przezwyciężenie wszelkich przeszkód i barier traktuje "Oda do młodości".
W wierszu zawarł autor apel do wszystkich, którzy chcą zmienić świat na lepszy, podkreślając przy tym wielką rolę młodości, przyjaźni i miłości. Wzywał do jednoczenia się we wspólnych celach i buntu przeciwko starym normom:
"Razem, młodzi przyjaciele!,...Dzięki niezwykłemu entuzjazmowi i energii utwór ten oddziaływał nie tylko na jednostki, ale także i na większe grupy. Dzięki temu, że Mickiewicz należał do młodzieżowych organizacji zdawał sobie sprawę, że wspólnie z kolegami jest w stanie "ruszyć bryłę z posad świata". W czasie powstania listopadowego wiele fragmentów "Ody do młodoci" można było spotkać na murach Warszawy. Zagrzewały one młodych powstańców do walki, dodawały ducha i wiary we własne siły. Odbiorcy wraz z autorem mieli nadzieję na nadejcie "jutrzenki swobody".
W szczęściu wszystkiego są wszystkich cele;
Jednością silni, rozumni szałem, (...)"
Utwór Mickiewicza dzięki niespotykanej ekspresji i bezpośrednim zwrotom do czytelników, wywarł na nich ogromny wpływ, wyznaczył cel w ich życiu. Porównywany był z francuską "Marsylianką" - hymnem bojowym, gdyż spełniał podobną funkcję. Zauważyła to Maria Konopnicka, która w Mickiewiczu widziała wielkiego wodza, który z ogromną siłą wzywa do walki,
"stawia na nogi niemocnych i wskrzesza martwych".Do wiersza romantyka nawiązuje poetka w utworze "Nasi wodzowie", nawołując:
" - Razem młodzi przyjaciele! / Ku zasłudze!... Ku wolnśoci!..."
O aktualnoci wersów "Ody do młodoci" świadczyć może również, że wielu współczesnych poetów nawiązuje do motywów zawartych w odzie. Maria Pawlikowska - Jasnorzewska, trawestuj tytuł utworu wieszcza : "Młośdoci, podaj mi skrzydła"; zaś Tadeusz Różewicz w wierszu "Kto mi związał ręce", sięgając po motyw lotu, ukazuje bezradnoć poetów.
Współcześnie "Oda do młodości" Mickiewicza, nie wzywa już do bohaterskich czynów w obronie ojczyzny. Bardziej czytelna wydaje się ukazana ponadczasowa siła młodości, a także fakt zmiany pokoleń. Starszy człowiek, który "takie widzi świata koło, jakie tępymi zakrela oczy" ustąpić musi miejsca nowym ideom i prądom, bo świat nigdy nie stoi w miejscu. Niezmienną prawdą, którą wieszcz zawarł, jest także przewaga grupy, zbiorowości nad siłą jednostki.
Wersy "Ody do młodości" weszły na stałe do naszego codziennego słownictwa jako "skrzydlate słowa", świadcząc o niemiertelności dzieła młodego poety. Przede wszystkim jest to zasługą ponadczasowej tematyki i poruszonych problemów, a także genialności przyszłego wieszcza. Myślę, że przyszłe pokolenia, podobnie jak my dzisiaj, bez trudu odczytają jego przesłanie, dlatego właśnie może w przyszłoci stać się hymnem młodzieży Unii Europejskiej?