Oda jako manifest

Manifest literacki
Utwór ten nie zyskał sławy manifestu literackiego, tak jak późniejsze utwory Mickiewicza, które złożyły się na cykl Ballady i romanse, gdyż z powodów cenzuralnych nie został opublikowany. Od lat toczą się dyskusje nad obecnością w utworze cech charakterystycznych dla dwu sąsiadujących ze sobą epok. Czy zatem jest ona dziełem klasycznym czy romantycznym? Uważa się, że forma Ody jest klasycystyczna, a oświeceniowy rodowód mają zawarte w niej idee rozumu, postępu, przyjaźni i poświęcenia, postulat współpracy dla osiągnięcia wspólnego celu. Romantyczny natomiast jest tu kult młodości i „świat ducha” – rozumiany jako świat marzeń i wyobraźni.



Triada Ody do młodości brzmi zatem następująco: W haśle rewolucyjna, w treści romantyczna, w formie klasycyzująca.

Elementy owieceniowe:

• gatunek literacki - oda (podstawowy gatunek liryczny w poetyce klasycznej; patetyczny utwór pochwalny opiewający wybitną postać, wydarzenie, wzniosłą ideę). Jego charakterystyczne cechy:
• pochwalny charakter utworu,
• apostrofy do uosobionej abstrakcji, "Młodości",
• patos,
• uczuciowy nieład wyrażający się np. w nieregularnoci strof i kompozycji,
• zdania wykrzyknikowe - "Razem, młodzi przyjaciele!",
• peryfrazy (omówienia) - "Dzieckiem w kolebce kto łeb urwał Hydrze,"
• rozbudowane porównania - "A jako w krajach zamętu i nocy/ Skłóconych żywiołów wanią, / Jednym -stań się- z bożej mocy",
• wyszukane epitety - "kwiat nowości";
• Obrazowanie (pełni funkcję perswazyjną: - przykład do naśladowania (Herakles); - ilustruje tezę "płaz w skorupie" - starzy są egoistami)
• mitologiczne motywy (Herakles, nektar, pierwotny chaos),
• personifikacje gwałtu i słaboci,
• alegorie ("gród sławny"; "płaz w skorupie"; "na trupich wodach");

Idee

• wiara w postęp, walka z przesądami,
• przyjaźń i solidarnoć jako szczególnie cenne wartości,
• podporządkowanie jednostki zbiorowoci, dążenie do szczęcia całej ludzkoci jako obowiązek jednostki,
• rewolucyjny jakobinizm - "gwałt niech się gwałtem odciska".

Elementy Romantyczne

• Temat utworu (pochwała młodoci);
• Podmiot liryczny:
• "ja"("wzlecę", "dzielę");
• "my" ("opaszmy", "pchniemy"),a zatem jednostka utożsamiająca się ze zbiorowocią. Jej sposób mówienia: namiętne wezwania (wykrzykniki, wyrażenia nacechowane emocjonalnie, częsty tryb rozkazujący) wskazują na zaangażowanie emocjonalne, poczucie ogromnej siły i pewności. Jest to charakterystyczna dla romantyzmu jednostka nieprzeciętna, o osobowości przywódcy;

Idee

przeciwstawienie "młodych" - "starym",
• ubóstwienie młodości, ukazanej nie jako kategoria biologiczna czy socjologiczna, ale jako siła kreacyjna o boskiej potędze (jak Bóg stworzył "świat rzeczy", tak młodoć stworzy "świat ducha"),
• wyższoć "świata ducha" nad "światem rzeczy",
• odrzucenie racjonalizmu ("rozumni szałem"; "łam czego rozum nie złamie") i empiryzmu ("Tam sięgaj, gdzie wzrok nie sięga").

Manifest polityczny





strona:   - 1 -  - 2 - 

  Dowiedz się więcej