W powieści zostały opisane trzy typy idealistów:
- Ignacy Rzecki był idealistą politycznym.
- Jako zwolennik ideologii Napoleona marzył o wolności i sprawiedliwości w kraju.
- Stanisław Wokulski był idealistą pozytywizmu (ciężko pracował i realizował postulaty pracy u podstaw) i idealistą romantycznej miłości (traktował Izabelę jako idealną kobietę).
- Idealistą nauki w „Lalce” był Julian Ochocki (podporządkował swoje życie nauce) oraz profesor Geist (jego marzeniem było wynalezienie metalu lżejszego od powietrza).
- Na podstawie losów bohaterów „Lalki” możesz zaobserwować, że bycie idealistą jest kosztowne zarówno pod względem osobistym, finansowym, jak i społecznym.
- Mężczyźni dla swoich ideałów rezygnowali z życia osobistego, co wiązało się także z samotnością i poczuciem braku akceptacji w społeczeństwie.
„Dziady cz. III” Adam Mickiewicz – Konrad był przekonany o własnej wyjątkowości i ważnej roli w przywróceniu wolności ojczyźnie, jednak ceną za bycie człowiekiem wyróżniającym się z tłumu była samotność i konieczność poświęcenia osobistego szczęścia;