Streszczenia i opracowania lektur szkolnych klp klp.pl
Pieniądze to jedna z największych namiętności ludzkich - dla nich bohaterowie powieści, filmów, sztuk teatralnych zdradzają, zabijają, porzucają najbliższych. Przypomnijmy sobie najsłynniejszą zdradę w dziejach ludzkości (a przynajmniej kultury europejskiej) – Judasz wydający Chrystusa za trzydzieści srebrników do dziś stanowi atrakcyjny temat artystycznej interpretacji.

Świat, którym rządzą pieniądze najpełniej i najbarwniej opisał Balzak w kolejnych częściach Komedii ludzkiej, wspomnijmy chociaż Stracone złudzenia czy Ojca Goriot. U Balzaka majątek to droga do szczęścia, poważania, ludzkiego szacunku, a nawet miłości najbliższych.

Skąpiec Moliera to z kolei opowieść o człowieku owładniętym pragnieniem pomnażania pieniędzy dla samego ich posiadania, brak tu innych pobudek. Dla głównego bohatera pieniądze okazują się sensem życia, wartość samą w sobie, dla której należy poświęcić wszystko. Możliwość powiększenia zawartości sakiewki usprawiedliwia nawet najnikczemniejszy czyn. Harpagon trudni się lichwą, na dodatek nie robi tego otwarcie. Stary skąpiec jest obłudnikiem, jako lichwiarz stara się ukryć swoją tożsamość, a bezwzględne warunki pożyczki wypowiada za pomocą nader pokrętnych słów. Pieniądze stają się również argumentem przy dobieraniu partnerów życiowych dla potomstwa. Trzeba zauważyć, że skąpstwo Harpagona - skutek miłości do pieniędzy - staje się źródłem nieszczęść innych ludzi: Marianny, Kleanta, Elizy, Walerego. Nie chodzi już tylko o miłosne rozterki, ale o to, że całe otoczenie Harpagona zmuszone jest albo przyjąć posłusznie jego zasady, albo rozpocząć trudną grę opartą na kłamstwach i podstępach. Większość bohaterów by móc żyć szczęśliwie dopuszcza się dwuznacznego moralnie czynu.

Skąpiec może nie tyle traktuje o pieniądzach, co o tym, jak bardzo potrafią one zapanować nad człowiekiem. Dla Harpagona pokaźny majątek jest źródłem szczęścia, wręcz miłosnej rozkoszy. Zauważmy, że skąpiec mówi o swojej szkatule wypełnionej pieniędzmi jak o kochance. Swatka Frozyna celnie podsumowuje uczucia Harpagona: „co prawda kocha on bardzo pannę Mariannę, ale pieniądze kocha bardziej”. W tym sensie złote monety są w komedii Moliera również przedmiotem wielkiej namiętności. Jednak rozkoszy towarzyszy tu strach o to, czy aby ktoś nie przyjdzie w nocy i nie zabije bogacza, by odebrać mu cenną szkatułę. Pieniądze – szczególnie po tym jak zginęły – stają się przyczyną obsesji głównego bohatera. Zaślepiony rozpaczą po utracie dziesięciu tysięcy franków przestaje racjonalnie myśleć, każdy jest dla niego potencjalnym złodziejem (w pewnym momencie oskarża sam siebie). Zbytnio przywiązany do pieniędzy Harpagon ukazany jest jako śmieszny (w pejoratywnym tego słowa znaczeniu), zniewolony, zaślepiony, żałosny człowiek, którego słowa kończące sztukę mówią same za siebie:
A ja pójdę uściskać kochaną szkatułkę.




Polecasz ten artykuł?TAK NIEUdostępnij






  Dowiedz się więcej
1  Skąpiec - streszczenie
2  Kto kogo okłamuje i jakie są tego skutki w „Skąpcu” Moliera?
3  Skąpiec - plan wydarzeń