Autobiografizm w Sklepach cynamonowych

Schulz nigdy nie opuścił swego rodzinnego Drohobycza, za wyjątkiem dwóch lat studiów wiedeńskich. Zrósł się z tym prowincjonalnym środowiskiem i, mimo że atmosfera miasteczka przygnębiała pisarza, to tu odnajdywał korzenie artystycznego ja. Owo przygnębienie, widzenie świata w brudnych barwach, przez pryzmat nieprzyjemnych doznań, skojarzeń, łączy się z poczuciem kryzysu i z krytyką współczesnej kultury. Świat przedstawiony w Sklepach cynamonowych to rzeczywistość drohobycka, znana twórcy najlepiej, bo od dzieciństwa. Jest to obraz XIX-wiecznego mieszczaństwa. Życie w miasteczku upływa wolno. Reguły świata są przejrzyste: stabilność, solidność, górowanie materii, fizyczność. Kontrastuje to ze światem, który otacza dorosłego narratora (w wielkim uproszczeniu autora). Chodzi o epokę nowoczesności, która nadeszła wraz z rozwojem przemysłu, transportu, nowych metod handlu, co na życie rodziny żydowskiego kupca drohobyckiego, zapadającego już na zdrowiu, miało wpływ destrukcyjny. XX wiek, symbolizowany w opowiadaniach przez ulicę Krokodyli, wabi swą zaawansowaną techniką, ale pisarz zauważa drugą stronę nowych czasów – tandetność, przytłaczającą jednorodność, niepewność moralną, oszustwa imitacji, partactwa. Ale nawet w swojej fantazji Schulz nigdy nie opuścił swojego Drohobycza, uwypuklił nawet dziwaczność obu zestawionych tu światów, czasów.



Cała twórczość pisarza ukazuje właśnie zderzenie XIX i XX wieku w prywatnych wspomnieniach. To, czego dokonuje jego wyobraźnia, to odnalezienie mitu – tej części rzeczywistości zapamiętanej, do której zawsze można uciec, która jest najgłębiej zakorzeniona w psychice. Postaci czy zdarzenia banalne w oczach dorosłego, mogą stać się monstrualne, mogą ulegać niesamowitym przemianom jak ze snu – właśnie dzięki mityzacji. W drugim zbiorze Schulza, Sanatorium Pod Klepsydrą, mit wykracza poza prywatność autora. W tytułowym opowiadaniu bohater schodzi do podziemia w poszukiwaniu ukochanej osoby Ojca. Jest to znany motyw mitologii starożytnej. Interpretatorzy Schulza tłumaczą jego mitotwórczość chęcią ucieczki od śmierci . Świat, w którym pisarz żył, który gloryfikował, to świat materii. Nadanie elementów materialnych światowi pośmiertnemu jest możliwe dzięki mitom. Bohaterowie opowiadań urastają do rangi herosów, język czerpie ze stylizacji biblijnej – Ojciec jako demiurg, jego historia przypomina księgę Przemian: w ptaki, karakony.

  Dowiedz się więcej