Reduta Ordona - wszystko, co powinieneś wiedzieć o utworze

Rodzaj literacki: liryka
Gatunek literacki: wiersz, poemat opisowo-refleksyjny (łączący cechy epiki i liryki)
Epoka: romantyzm
Czas akcji: 6 września 1831 r.
Miejsce akcji: Wola, Warszawa
Narrator: Stefan Garczyński - adiutant generała Jana Umińskiego, dowodzący obroną Warszawy. Narrator jest bezpośrednim świadkiem wydarzeń i opowiada o nich w pierwszej osobie

Adam Mickiewicz w sierpniu 1831 r. przybył do Wielkopolski i tu, po upadku powstania, spotkał się z liczną grupą uchodźców z kraju. Jednym z nich był Stefan Garczyński. W czasie powstania listopadowego pełnił on funkcję adiutanta generała Jana Umińskiego, dowódcy obrony Warszawy. Opowiedział on Mickiewiczowi epizod dotyczący obrony Fortu numer 54 na Woli. Artylerią tej placówki dowodził kapitan Julian Konstanty Ordon. 6 września, tuż po zdobyciu reduty przez Rosjan, nastąpił w niej wybuch amunicji. Wszyscy sądzili, że dokonał tego sam Ordon, jednocześnie ginąc pod gruzami budowli, okazało się jednak, że udało mu się ujść z życiem.

Spis treści:

1. Co to jest reduta?
2. Kim był Julian Konstanty Ordon?
3. Reduta Ordona plan wydarzeń
4. Analiza i interpretacja
5. Porównanie armii polskiej i rosyjskiej w Reducie Ordona
6. Obraz cara w Reducie Ordona
7. Obraz Rosjan w Reducie
8. Nawiązania

Co to jest reduta?

wojsk. dawn. zamknięte polowe umocnienie ziemne, z wałem i rowem.



Reduta Ordona (fort nr 54), zlokalizowana na Woli, była fortyfikacją ziemną na planie sześcioboku. Ze względów taktycznych (polskie dowództwo spodziewało się ataku od strony Mokotowa) placówka posiadała nikłe zabezpieczenia - płytka fosa, słabe palisady i praktycznie brak ochrony dla dział kanonierów. Reduta uzbrojona była w sześć dział starego typu (tzw. dział wałowych) o niewielkiej skuteczności, które obsługiwała kilkudziesięcioosobowa obsada.

Kim był Ordon?

Julian Konstanty Ordon (16 października 1805 we Lwowie - 15 stycznia 1887) - polski wojskowy

W czasie powstania listopadowego w 1831 roku w czasie obrony Warszawy dowodził baterią artylerii w forcie nr 54, który został wysadzony w powietrze. Jego rzekomą śmierć opisał Adam Mickiewicz w swoim wierszu "Reduta Ordona".

Od 1833 przebywał w Dreźnie, następnie osiadł w Szkocji. Ok. 1840 wstąpił do wolnomularstwa angielskiego, a w październiku 1847 do polskiej loży narodowej w Londynie. Związał się z Polskim Towarzystwem Demokratycznym. W 1848 wyjechał do Mediolanu chcąc wstąpić do legionu Mickiewicza. Źle przyjęty, ostatecznie znalazł się w Legii Lombardzkiej.

W październiku 1848 wstąpił do armii sardyńskiej, gdzie służył do 1855. Jesienią 1856 wyjechał do Francji i osiadł w Paryżu. W 1858 otrzymał posadę profesora języków nowożytnych w Kolegium Rządowym w Meaux. Od 1860 w oddziałach G. Garibaldiego, następnie w armii włoskiej do 1867. Popełnił samobójstwo. Po samobójczej śmierci we Florencji władze Lwowa sprowadziły jego zwłoki i uroczyście pochowały na Łyczakowie, wystawiając piękny pomnik w Alei Zasłużonych.

Plan wydarzeń

Analiza i interpretacja

Wiersz ten napisany został na podstawie opowiadania adiutanta, przyjaciela poety - Stefana Garczyńskiego. Ma on charakter epicki. Na samym początku widzimy opisany układ sił wrogich sobie wojsk. Moskali, którzy ruszyli z atakiem na redutę Ordona, było zdecydowanie więcej. Ci drudzy dysponowali zaledwie sześcioma działami, jednak walczyli dzielnie i z oddaniem. Poeta pisze o sile, z jaką car twardą ręką sprawuje rządy i niewzruszony wysyła ludzi na śmierć za swoje państwo:

Gdzież jest król, co na rzezie tłumy te wyprawia?
Czy dzieli ich odwagę, czy pierś sam nadstawia?
Nie, on siedzi o pięćset mil na swej stolicy (...)

W państwie cara posłuszeństwo było egzekwowane siłą. Służyć temu miały tysiące kibitek, które wywoziły skazańców na Syberię. Dlatego też przeciwstawienie się Polaków zasługuje na tym większą pochwałę i poszanowanie. W obliczu prawdziwego zagrożenia mieli oni bowiem odwagę, aby stanąć do walki z potężnym władcą. Byli oni również osamotnieni w swoim przeciwstawieniu się carowi:

Warszawa jedna twojej mocy się urąga,
Podnosi na cię rękę i koronę ściąga,
Koronę Kazimierzów, Chrobrych z twojej głowy,
Boś ją ukradł i skrwawił synu Wasilowy.

Wiersz jest relacją adiutanta, który opisuje zdobycie reduty. Dramatyzm sytuacji został przedstawiony za pomocą krótkich, urywanych zdań. Broniącym reduty, którzy byli atakowani przez znacznie większe siły carskie, zabrakło nagle amunicji. Dla walczącego żołnierza brak amunicji był wyrokiem. Śmierć poniesiona z powodu braku możliwości obrony była nie tylko osobistą klęską, ale i hańbą. Świadomość kończącej się za chwilę amunicji przyprawiała żołnierza o zawrót głowy:

... – i żołnierz pobladnął,
Nie znalazłszy ładunku już bronią nie władną
I uczuł, że go pali strzelba rozogniona;
Upuścił ją i upadł; - nim dobiją skona.

Aby amunicja z reduty nie dostała się w ręce nieprzyjaciela, Ordon zdecydował się wysadzić ją w powietrze. Choć w rzeczywistości wiadomo, że Ordon ocalał z eksplozji, w wierszu Mickiewicza zginął pod gruzami reduty. Takie zakończenie losów bohatera miało na celu uwznioślenie jego czynu i podkreślenie zasług jako wzorcowego zachowania powstańca, godnego naśladowania.

Utwór kończy się opisem pola bitwy, które rysuje przed nami obraz leżących, martwych ciał, zarówno powstańców jak i napastników. Pomimo iż został zawarty pokój, straty poniesione przez obydwie strony były duże. Zakończenie wiersza jest optymistyczne. Poeta wyraża nadzieję, że kiedyś nadejdzie kres carskiego despotyzmu:

Kiedy ziemię despotyzm i duma szalona / Obleją, jak Moskale redutę Ordona; / Karząc plemię zwycięzców zbrodniami zatrute, / Bóg wysadzi tę ziemię, jak on swą redutę.

Lata 1829 – 1831 spędził Mickiewicz we Włoszech; w ostatnich miesiącach powstania listopadowego był w Wielkopolsce, zaś na wiosnę 1832 roku przybył do Drezna. Wiersze z tych lat nazywane są liryką rzymsko – drezdeńską. Znajdują się tu wiersze patriotyczne, a także utwory poświęcone przeżyciom religijnym. Do pierwszej grupy można zaliczyć Do matki polki, Śmierć pułkownika oraz Redutę Ordona. Zaś drugą grupę, reprezentującą rzymsko – drezdeńskie liryki, reprezentuje wiersz Rozmowa wieczorna.

Wiersze Śmierć Pułkownika i Reduta Ordona to poetyckie echa klęski powstania listopadowego.

Porównanie armii rosyjskiej i polskiej

  Dowiedz się więcej