klp.pl• funkcję poznawczą – wyjaśniały poszczególne zjawiska istniejące w naturze np. wybuchy wulkanów (kuźnia Hefajstosa), zmienność pór roku (mit o Demeter i Korze), pioruny i grzmoty (gniew Zeusa);
• funkcję światopoglądową – określały zakres wierzeń religijnych i zakreślały obraz świata (mit o powstaniu świata), wyznaczały normy postępowania, odwoływały się do moralności (np. prawo gościnności, dotrzymywania słowa);
• funkcję sakralną – dotyczyły kultów poszczególnych bóstw, obrzędów religijnych, składania ofiar i uroczystości na rzecz bogów;
• funkcję kulturotwórczą – w starożytności inspirowały twórców wielu dziedzin – epików, tragików i liryków, dostarczały tematy rzeźbiarzom, malarzom i architektom. Wpłynęły na rozwój kultury śródziemnomorskiej – kolebki współczesnej europejskiej kultury.
Główną funkcją mitów w zamierzchłych czasach było ukazywanie przeszłości, wyjaśnianie pochodzenia świata i człowieka, tłumaczenie zjawisk atmosferycznych, ukazywanie stosunków międzyludzkich i określanie hierarchii wartości i praw. Czas mityczny wyraźnie różnił się od czasu historycznego – był święty i niezmienny. Mity odpowiadały na odwieczne pytania dręczące ludzkość: skąd wziął się człowiek?, jak powstał wiatr?, dlaczego pory roku zmieniają się?, skąd biorą się deszcze i burze?
W antyku mity wyrażały zbiorowe emocje, lęki i radości. Tłumaczyły Grekom świat, stanowiły o jedności społeczeństwa opartego na tych samych wierzeniach, tworzyły jego tożsamość. Miały wielkie znaczenie sakralne. Stanowiły podstawę obrzędowości i wyjaśniały pochodzenie poszczególnych rytuałów. Z czasem znaczenie religijne zmieniło się w znaczenie kulturowe.
Dobrze wiedzieć
„Znaczenie mitów dla narodów wyrosłych z kultury śródziemnomorskiej jest nie do przecenienia. Pozwalają one w pełni zrozumieć literaturę sięgającej do utrwalonej w nich frazeologii i symboliki, poznać religię i normy etyczne obowiązujące w antyku, odkryć mentalność i społeczne uwarunkowania tamtej, tak odległej w czasie, epoki.” – D. Polańczyk, „Mitologia Jana Parandowskiego”, Lublin 2001, s. 8
„Znaczenie mitów dla narodów wyrosłych z kultury śródziemnomorskiej jest nie do przecenienia. Pozwalają one w pełni zrozumieć literaturę sięgającej do utrwalonej w nich frazeologii i symboliki, poznać religię i normy etyczne obowiązujące w antyku, odkryć mentalność i społeczne uwarunkowania tamtej, tak odległej w czasie, epoki.” – D. Polańczyk, „Mitologia Jana Parandowskiego”, Lublin 2001, s. 8
W czasach nowożytnych bogactwo mitów opowiadających o rywalizacji bogów, ludziach którzy rzucili bogom wyzwanie, bogach poszukujących ziemskich rozkoszy, nieuchronności ludzkiego losu, nieustannej walce z przeznaczeniem, o waleczności, sprycie wierności, a także miłości i miłostkach stały się niewyczerpaną skarbnicą tematów, motywów, artystycznych inspiracji.
Artystów identyfikujących się z kulturą klasyczną zawsze pociągał humanizm mitów połączony z ich lekkością, humorem i fantazją. Czerpanie z bogactw antyku rozpoczęło się we wczesnym renesansie i trwa z większym lub mniejszym natężeniem do dziś, pozwalając na odniesienie dawnych opowieści do współczesnych problemów. Śledząc kolejne dzieła inspirowane grecką mitologią dostrzec więc można rozwój cywilizacji z jej kolejnymi autentycznymi arcydziełami.
Autor: