Streszczenia i opracowania lektur szkolnych klp klp.pl Lektury Analizy i interpretacje Motywy literackie Epoki
Starożytne wierzenia charakteryzowały się politeizmem, czyli wielobóstwem. Mitologia opisywała narodziny wielu bogów, których walka stała się siłą sprawczą powstania świata. Bogowie zamieszkiwali Olimp. Przedstawiani byli w sposób antropomorficzny (na podobieństwo człowieka), różnił ich jednak dar nieśmiertelności. Każdy z nich miał przypisaną dziedzinę, której patronował.

Zeus (Dzeus)

Władca Olimpu i główny bóg greckiego panteonu, ojciec wielu bogów. Przede wszystkim władał niebem – rozjaśniał je bądź zasnuwał chmurami, odpowiadał za pogodę i wszelkie zjawiska atmosferyczne, a zwłaszcza chmury, wiatry, gromy i błyskawice – dlatego jego podstawowym atrybutem był piorun, a także orzeł.

Hera

Była patronką małżeństwa i rodzin, zamężnych kobiet. Wraz z córką, Ejlejtyją, patronowała porodom i położnictwu. Córka Kronosa i Rei, siostra Zeusa, Posejdona, Hadesa. Najpotężniejsza bogini Olimpu.

Jako żona Zeusa była uosobieniem cnót małżeńskich i wierności, dlatego często piętnowała zdradę małżeńską i prześladowała kochanki swego męża. Wraz z Zeusem miała Hefajstosa, Aresa, Hekabe i Ejlejtyję. Zazdrosna o romanse męża wciąż prześladowała jego kochanki i dzieci z nieprawego łoża. Szczególnie nienawidziła Heraklesa, jednak w końcu się z nim pojednała. Mieszała się do spraw ziemskich – pod Troją sprzyjała Grekom, opiekowała się okrętem Argo (wyprawa Argonautów). Jej atrybutami były: berło i diadem. Na głowie nosiła welon, a w ręce owoc granatu (symbol płodności). Ptakiem jej poświęconym był paw.



Posejdon

Był władcą mórz zdolnym wzburzać i uspokajać fale. Zwracali się do niego ludzie morza, żeglarze i rybacy. Jego atrybutem był trójząb. Syn Kronosa i Rei. Panował nad morzami, rzekami, wyspami i półwyspami, burzami morskimi, a także trzęsieniami ziemi. Miał wiele miłosnych związków. Był ojcem Trytona (z Amfitrytą), Polifema i Chryzaora. Budował mury Troi dla króla Laomedonta. W wojnie trojańskiej kibicował Grekom, jednak ocalił Eneasza. Poświęcone mu zwierzęta to koń, delfin i wół.



Hades

Bóg świata podziemnego, syn Kronosa i Rei, brat Zeusa i Posejdona. Małżonek Persefony, córki Demeter, którą porwał za przyzwoleniem króla bogów. Był bogiem bezlitosnym, jednak nie był nieprzychylnie nastawiony do ludzkiego rodzaju. Nikomu nie pozwalał opuszczać królestwa zmarłych, ani nikt z żywych nie mógł wejść do jego państwa. Wyjątkiem była Alkestis, która wróciła do żywych, a także odwiedzający Podziemia Orfeusz, Herakles, Tezeusz, Odyseusz i Eneasz. Herakles ranił go, podczas wizyty w Podziemiu. Na ofiarę składano mu czarną owcę.



Hestia

Bogini ogniska domowego. Córka Kronosa i Rei, siostra Zeusa. Symbol domu i rodziny. W domach i świątyniach palił się poświęcony jej ogień. Opiekunka rodziny, miast i kolonii. Uosabiała ciągłość religii i cywilizacji.

Demeter

Opiekunka rolnictwa, zbóż i plonów oraz wszelkiego wzrostu, a zwłaszcza uprawy zbóż, patronka rodziny, dobrych obyczajów i praw – wielkich osiągnięć cywilizacji. Córka Kronosa i Rei. W związku z Zeusem urodziła Korę, która porwana przez Hadesa po zerwaniu kwiatu narcyza została w Persefoną. Po porwaniu córki pod wpływem żalu i gniewu przestała opiekować się ziemią, a ta przestała wydawać plony. Zeus podzielił bytowanie kory na ziemskie – wówczas matka się stroiła (wiosna, lato), a cała ziemia ożywała i podziemne (jesień, zima), gdy Demeter smuciła się, a cała przyroda zamierała. Jej atrybuty, to: cyprys, kogut, pochodnia, kłos zboża i kwiat maku.



Persefona (Kora)

Królowa Podziemia, córka Zeusa i Demeter, żona Hadesa. Została porwana i uprowadzona przez władcę Podziemi, jednak za zgodą Zeusa. Zrozpaczona po stracie córki Demeter wybłagała u Zeusa, by córka część roku spędzała wraz z nią. W Podziemiu rządziła duszami zmarłych i podziemnymi potworami. Jej odejście do Hadesu symbolizuje jesień, gdy wszystko obumiera, zaś wiosna, czas odrodzenia to czas jej powrotu na ziemię. Przedstawiano ją z laurowym wieńcem i pochodnią.



Afrodyta

Najpiękniejsza z bogiń, patronka miłości i piękności (jako Urania - Niebiańska – czystej i szlachetnej miłości, jako Pandemos – miłości cielesnej, pospolitej). Narodziła się z piany morskiej powstałej z nasienia Uranosa (inna wersja mówi, że jej rodzicami byli Zeus i Dione). Była opiekunką małżeństwa – żoną Hefajstosa i kochanką Aresa. Była mściwa dla konkurentek i kobiet, które nie oddawały jej czci. Zdobyła jabłko rzucone przez Erynię z napisem „Dla najpiękniejszej”, przez co przyczyniła się do wybuchu wojny trojańskiej. Zwierzętami jej oddanymi były: gołąb, wróbel, baran, kozioł i zając.



Eros

Syn Afrodyty, bóg miłości, uzbrojony w łuk i strzały. Pierwotnie uosobienie jednej z sił, które władały światem przed narodzeniem bogów. Syn Aresa (lub Hermesa) i Afrodyty, której często towarzyszył. Przedstawiany jako dziecko lub młodzieniec, skrzydlaty chłopiec uzbrojony w łuk i strzały, którymi miał rozpalać do namiętności ludzkie serca. Często był okrutny i nieubłagany.

Atena

Patronka miast i opiekunka dynastii panujących. Bogini wojny, nauki, literatury, rzemiosł. Patronka mądrości, poświęconym jej zwierzęciem była sowa, a jej atrybutami była egida, hełm i włócznia, czasem wrzeciono. Córka Zeusa i Metis, którą król bogów połknął, przed wydaniem na świat Ateny. Gdy Hefajstos rozłupał Zeusowi głowę z wewnątrz wyskoczyła w pełnym rynsztunku Atena. Opiekowała się Odyseuszem, a także Diomedesem, Achillesem, Menelaosem i Heraklesem. Otrzymała władzę nad Attyką i Atenami, ponieważ ofiarowała ludziom drzewo oliwne. Była wynalazczynią pługa i uprawy oliwki.



Apollo

Patron wszystkiego, co dobre i piękne, opiekun muzyki, poezji, światła słonecznego, wróżbiarstwa i przewodnik muz. Syn Zeusa i Latony, brat Artemidy. Po urodzeniu udał się do kraju Hyperborejczyków. Po roku trafił do Delf, gdzie zabił strzałą Pytona i przejął wyrocznię, w której wróżyła kapłanka Pytia.

Opiekował się muzami na Parnasie. Miał wiele romansów. Dwa razy był ukarany przez Zeusa – za spisek (odbudowywał wtedy mury Troi z Posejdonem) i zabicie cyklopów (przez rok służył jako pasterz wołów). Pokonanego w konkursie gry na flecie satyra Marsjasza obdarł ze skóry. Był świetnym łucznikiem, jego strzały przynosiły szybką i bezbolesną śmierć. Uważany był za ojca boga medycyny, Asklepiosa.

Miał zdolność oczyszczania ludzi w sensie fizycznym i moralnym. Jego strzały mogły przynieść zarazę, ale bóg mógł także ją cofnąć. Zsyłał także plagi nękające rolników. Patronował wróżbiarstwu, a największa wyrocznia mu poświęcona znajdowała się w Delfach.



strona:   - 1 -  - 2 - 


Polecasz ten artykuł?TAK NIEUdostępnij






  Dowiedz się więcej
1  Jabłko niezgody - znaczenie, pochodzenie, przykłady
2  Nawiązania mitologiczne w literaturze
3  Zeus - kim był mitologiczny bóg?