klp.plJabłko niezgody - znaczenie, pochodzenie, przykłady
Aby dowiedzieć się, co oznacza i skąd pochodzi ten związek frazeologiczny, musimy wybrać się na wesele jednej z nereid (nimf morskich) Tetydy oraz Peleusa. Było to w mitologii bardzo duże wydarzenie, na którym zagościli niemal wszyscy bogowie i boginie olimpijskie. Wszyscy, poza jedną – Eris. Taką decyzję podjął Zeus, co nie spodobało się bogini niezgody, chaosu i nieporządku.Jabłko niezgody jest obecnie symbolem źródła... więcej
Róg obfitości - znaczenie, pochodzenie, przykłady
Róg obfitości ma związek z historią powstania świata według Greków. Zdecydowanie nie należy ona do bajek opowiadanych dzieciom przed snem. Mówi o Kronosie – władcy świata i ojcu przyszłych bogów olimpijskich, który pożerał swoje dzieci w obawie przed konkurencją z ich strony.Róg obfitości jest symbolem dobrobytu, bogactwa i dostatku. Pochodzi z mitu o powstaniu świata.
Przepowiednia... więcej
Puszka Pandory - pochodzenie, znaczenie, odmiana
Puszka Pandory - pochodzenie związku frazeologicznegoAby dowiedzieć się, czym jest puszka Pandory, musimy cofnąć się do początków istnienia człowieka w mitologii greckiej i do historii Prometeusza. Kto otworzył puszkę Pandory? Puszkę otworzyła Pandora wraz ze swoim mężem Epimeteuszem (brat Prometeusza). Zrobili to wiedzeni ciekawością. Prometeusz to tytan, który ukradł... więcej
Nić Ariadny - pochodzenie, znaczenie, przykłady
Nić Ariadny - pochodzenie związku frazeologicznegoNić Ariadny pochodzi z mitu o Tezeuszu. Był to ateński bohater, który dokonał wielkich czynów. Pragnął być równie potężnym jak Herakles. Dzięki ogromnej sile udało mu się na przykład zabić zbója Perifetesa i olbrzyma Sinisa, a także schwytać wielkiego byka. Był to jednak dopiero początek jego sławy.
Tezeusz w sztuce bardzo przypominał Heraklesa. Atrybutem obu bohaterów... więcej
Ikarowy lot - pochodzenie i znaczenie związku frazeologicznego
Ikarowy lot - pochodzenie związku frazeologicznegoPochodzi z mitu o Dedalu i Ikarze. Ten pierwszy był słynnym ateńskim budowniczym, znanym ze swoich umiejętności wznoszenia rozmaitych konstrukcji i tworzenia niecodziennych wynalazków. Z tego względu król Krety, Minos, nakazał mu zbudowanie labiryntu dla swojego syna Minotaura – pół byka, pół człowieka, który siał spustoszenie... więcej
Węzeł gordyjski - znaczenie, pochodzenie, przykłady
Przeciąć węzeł gordyjski - pochodzenie związku frazeologicznegoW mitologii węzeł gordyjski był to bardzo silnie związany węzeł z dereniowego łyka, który łączył uprząż zwierzęcia z dyszlem ciągniętego przez niego królewskiego wozu. Pojazd, jako dar, został umieszczony przez króla Frygii Gordiasa (lub w innej wersji mitu – przez jego syna Midasa) w świątyni Zeusa, która znajdowała się w mieście Gordion.
Z węzłem... więcej
Czapka niewidka - pochodzenie, znaczenie,
Czapka niewidka od dawien dawna jest marzeniem ludzkości. W związku z tym pojawia się w wielu utworach literackich – można ją znaleźć na przykład w bajce Bolesława Londyńskiego, a nawet w japońskiej mitologii. Najbardziej znana jest jednak z greckich mitów, w których była nakryciem głowy boga podziemnego świata zmarłych – Hadesa.Jak czapka niewidka znalazła się w jego posiadaniu? Był to jeden z darów, które Cyklopi – jednoocy... więcej
Chimeryczny charakter - znaczenie, pochodzenie, przykład
Współczesne znaczenie: Kapryśny, nieprzewidywalny charakter i dziwaczne zachowanie.PochodzenieOkreślenie odnosi się do Chimery, będącej połączeniem lwa, kozy i węża. Był to mitologiczny potwór, dziecko Tyfona i Echidny, który zionął ogniem i budził powszechne przerażenie. Jej opis znajdziemy między innymi w Iliadzie Homera:
Chimajrę niepokonaną,więcej
która swój ród wywodziła od bogów, a nie od ludzi.
Z przodu lwem...
Woda letejska - pochodzenie, znaczenie, przykłady
Współczesne znaczenie: Zapomnienie albo letarg, czyli stan uśpienia.Pochodzenie
W mitologii greckiej Lete była jedną z pięciu rzek Hadesu – podziemnego świata umarłych, którym władał Hades. Toczyła się po płytkim dnie, płynęła bardzo łagodnie i miała mlecznobiały kolor, dlatego nie budziła żadnych negatywnych odczuć. Co więcej, na jej brzegu rosły piękne maki, które jednak wpływały na jej niezwykłe właściwości.
Okazywało... więcej
Pępek świata - pochodzenie, znaczcenie, przykłady
Współczesne znaczenie: Mówi się tak o osobie uznawanej albo uważającej się za najważniejszą na świecie. Określenie „pępek świata” może odnosić się również do miejsca czy wydarzenia.Pochodzenie
Związek frazeologiczny „pępek świata”, rozumiany również jako centrum świata, odnosił się do starożytnej świątyni w Delfach, a konkretniej – do znajdującego się w niej starożytnego artefaktu o nazwie... więcej
Pięta Achillesa - pochodzenie, znaczenie, przykłady
Współczesne znaczenie: Słaby punkt, a także dziedzina, w której nie czujemy się zbyt pewnie.Pochodzenie
Wyrażenie odnosi się do jednego z mitologicznych bohaterów, Achillesa, który w Iliadzie i Odysei Homera był uznawany za największego wojownika. Wynikało to nie tylko z jego odwagi i siły, lecz także z jego odporności na ciosy. Z czego się brała? Achilles, jako dziecko, był kąpany przez swoją matkę Tetydę w wodach... więcej
Pyrrusowe zwycięstwo - pochodzenie, znaczenie, przykłady
Współczesne znaczenie: Zwycięstwo, które zostało okupione zbyt dużym kosztem i w związku z tym nie daje satysfakcji.Pochodzenie
Wyrażenie ma bezpośredni związek z Pyrrusem – królem Epiru, który uważany jest za największego i najlepiej wyszkolonego wodza greckiego. Co więcej, sam Hannibal, czyli generał Kartaginy i wielki przeciwnik Rzymu, uznał go za jednego z trzech najlepszych dowódców wszech czasów oraz swojego... więcej
Pole Elizejskie - znaczcenie, pochodzenie związku frazeologicznego
Współczesne znaczenie: Kraina wiecznej szczęśliwości, często utożsamiana z rajem.Pochodzenie
W starożytnej Grecji wierzono, że dusza zmarłego trafia do Hadesu, czyli do krainy umarłych. Najpierw musiała przepłynąć przez rzekę Styks w łodzi boga umierających i konających – Charona. Następnie stawała przed trzema sędziami. W tym miejscu zapadał wyrok, który miał skazać duszę na spędzenie wieczności w jednej z trzech... więcej
Męki Tantala - znaczenie, pochodzenie, przykład
Współczesne znaczenie: Frazeologizm ten oznacza cierpienie wynikające z braku możliwości osiągnięcia celu, który jest niedostępny, choć znajduje się na wyciągnięcie ręki.Pochodzenie
W mitologii Tantal był synem Zeusa i władcą Lidii. Ze względu na swoje boskie pochodzenie, a także bogactwo, jakie posiadał, był ulubieńcem bogów olimpijskich. Zapraszali go oni nawet na wystawne uczty w swojej siedzibie – na górze... więcej
Powrót do Itaki - pochodzenie, znaczenie, przykład
Współczesne znaczenie: Pełen nieprzewidzianych przygód i problemów, ale ostatecznie szczęśliwy powrót do domu.Pochodzenie Jednym z najsłynniejszych dzieł starożytnej Grecji był epos wielkiego Homera – Odyseja. Opowiadał on o podstępnym królu Itaki – Odyseuszu. Jego przebiegłość i mądrość miały decydujący wpływ na wynik wojny trojańskiej. To właśnie on wpadł na pomysł podstawienia słynnego konia trojańskiego,... więcej
Wierna jak Penelopa - pochodzenie, znaczenie, przykłady
Współczesne znaczenie: Frazeologizm odnosi się do długiego oczekiwania na czyjś powrót.Pochodzenie
Penelopa to jedna z najważniejszych bohaterek znanego starożytnego dzieła Homera Odyseja. Była żoną Odyseusza – króla Itaki, który opuścił ją, by uczestniczyć w wojnie trojańskiej. I choć to właśnie wypadki bohatera są głównym tematem dzieła, Penelopa odgrywa w nim bardzo istotną rolę.
To dla niej Odyseusz... więcej
Wyprawa po złote runo - pochodzenie, znaczenie, przykłady
Współczesne znaczenie: Związek frazeologiczny „wyprawa po złote runo” odnosi się do dalekich i często niełatwych wypraw, których celem jest drogocenny skarb.Pochodzenie
Aby dowiedzieć się, czym była i jakie znaczenie miała wyprawa po złote runo, musimy w pierwszej kolejności poznać Ajzona – króla Tesalii. Stracił on władzę na rzecz swojego brata Peliasa. Ten, chcąc utrzymać tron, postanowił także zabić syna byłego... więcej
Olimpijski spokój - pochodzenie, znaczenie, przykłady
Współczesne znaczenie: To panowanie nad strachem i emocjami nawet w trudnych, kryzysowych sytuacjach.Pochodzenie
Odnosi się do starożytnych igrzysk olimpijskich, czyli zawodów sportowych, które były organizowane raz na cztery lata ku czci największego z bogów – Zeusa. Odbywały się na Półwyspie Peloponeskim i brali w nich udział wyłącznie mężczyźni. Rozpoczynały się od obrzędów ku czci Zeusa. W ich trakcie zawodnicy... więcej
Wstąpić na Parnas - pochodzenie, znaczenie, przykład
Współczesne znaczenie: dokonanie czegoś wielkiego, osiągnięcie sukcesu.Pochodzenie Parnas jest greckim pasmem górskim. Obecnie to jeden z najważniejszych w tym kraju ośrodków sportów zimowych, w którym znajdują się liczne obiekty turystyczne. W starożytności jednak odgrywał inną rolę. Był siedzibą Apollina – boga uważanego za patrona sztuki i wróżbiarstwa.
Według niektórych legend tworzył on tam swoją... więcej
Stajnia Augiasza - pochodzenie, znaczenie, przykłady
Współczesne znaczenie: bałagan, którego posprzątanie będzie wymagać bardzo dużego wysiłku.Pochodzenie
Augiasz w mitologii greckiej był królem Elidy i jednym z Argonautów, którzy wyruszyli po złote runo. Źródła mówią o jego boskim pochodzeniu – niektóre uważają go za syna Heliosa, inne za syna Posejdona. Z tego też względu Augiasz cieszył się akceptacją bogów olimpijskich i posiadał ogromne ilości koni... więcej
Syzyfowa praca - pochodzenie, znaczenie, przykłady
Współczesne znaczenie: ciężki i bezcelowy trud.Pochodzenie
Syzyf to jedna z najbardziej tragicznych postaci w mitologii greckiej. Był królem miasta Efyra i ojcem Odyseusza oraz Glaukosa. Początkowo nic nie wskazywało na to, że skończy tragicznie – należał do ulubieńców bogów olimpijskich, którzy często zapraszali go na swoje uczty. I choć Syzyf często podkradał ich ambrozję oraz przekazywał plotki wyniesione... więcej
Strzały Erosa - znaczenie, pochodzenie, przykłady
Współczesne znaczenie: zostać ugodzonym strzałą Erosa oznacza to samo, co zakochać się.Pochodzenie
Eros był mitologicznym bogiem miłości i namiętności, uznawanym za rówieśnika Gai, a więc greckiej Matki Ziemi. Jego obecność prawie od początków istnienia świata była bardzo istotna, ponieważ bez niej niemożliwe byłoby pojawienie się innych bogów. Najpierw był przedstawiany jako piękny, uskrzydlony młodzieniec,... więcej
Koń trojański - znaczenie, pochodzenie, przykłady
Współczesne znaczenie: podstępna zdrada lub ukryte niebezpieczeństwo.Pochodzenie
Wojna trojańska była jednym z największych starożytnych sporów. Jej przebieg został opisany w Iliadzie Homera. Powodem, dla którego wybuchła, było porwanie Heleny – żony spartańskiego króla Menelaosa – przez trojańskiego księcia Parysa. Na Troję wyruszyło 1185 okrętów z wojownikami achajskimi, a sam konflikt – według Homera... więcej
Drakońskie prawa - znaczenie, pochodzenie, przykłady
Współczesne znaczenie: surowe, bezwzględne przepisy prawne.Pochodzenie
Drakon był prawodawcą ateńskim, żył w VII w. p.n.e. Zdobył sławę dzięki sporządzeniu pierwszego pisanego kodeksu praw w starożytnej Grecji. Został on oparty na istniejących od dawna prawach zwyczajowych, którymi posługiwali się Ateńczycy. Stąd też pochodzi sformułowanie „drakońskie prawa”, które odnosi się do bardzo surowych i krwawych... więcej
Tytaniczna praca - znaczcenie, pochodzenie, przykłady
Współczesne znaczenie: bardzo duży wysiłek.Pochodzenie
Odnosi się do mitologicznych bogów z pokolenia olbrzymów, potomków Gai i Uranosa. Tytani – według starożytnych źródeł – żyli na długo przed bogami olimpijskimi. To oni rządzili ówczesnym światem. Do najbardziej znanych tytanów zaliczamy Kronosa (ojca Zeusa), Hyperiona oraz Kojosa. Oprócz synów Gaja i Uranos mieli również córki, nazywane tytanidami. Należały... więcej
Dosiąść Pegaza - znaczenie, pochodzenie, przykłady
Współczesne znaczenie: natchnienie, na przykład do tworzenia poezji.Pochodzenie
Pegaz jest jednym z najbardziej niesamowitych stworzeń, jakie pojawiły się w mitologii greckiej. Był to piękny skrzydlaty koń, który został zrodzony z krwi Meduzy, kiedy Perseusz odciął jej głowę. Początkowo żył dziko na Akrokoryncie, jednak w końcu znalazł się odważny człowiek, któremu udało się go okiełznać. Był nim Bellerofont... więcej
Postawa prometejska - znaczenie, pochodzenie, przykłady
Współczesne znaczenie: poświęcenie dla innych, altruizm.Pochodzenie
Prometeusz był jednym z tytanów. W mitologii greckiej przypisuje mu się najważniejszą rolę w powstaniu ludzkości. Według starożytnych mitów to właśnie on z gliny pomieszanej ze łzami ulepił człowieka. Obdarował go też duszą powstałą z boskiego ognia, który ukradł z rydwanu Heliosa.
To jednak nie koniec jego historii. Okazało się bowiem,... więcej
Ośle uszy - znaczenie, pochodzenie, przykłady
Współczesne znaczenie: nieuctwo, głupota.Pochodzenie
Midas był słynnym władcą starożytnej Frygii. Często pojawiał się w greckich mitach oraz legendach. Przypisuje mu się niezbyt racjonalne zachowanie – wielu badaczy uważa go nawet za jednego z najmniej mądrych władców starożytnych. I to właśnie do jednego z mitów, których jest bohaterem, odnosi się określenie „ośle uszy”.
Pewnego razu Midas był sędzią... więcej