Mitologiczne toposy i archetypy

Archetypami postaw ludzkich są w mitach:

Dedal – wzór człowieka rozważnego, poważnego, doświadczonego. Realista. Wynalazca. Uosabia tęsknotę za ojczyzną, pragnienie niezależności.

Ikar – człowiek przełamujący granice za wysoką cenę – z jednej strony; człowiek lekkomyślny, łatwo upajający się swobodą – z drugiej.

Edyp – postać mityczna symbolizująca przewrotność losu, tragiczną ironię. W micie zabił swego ojca i ożenił się ze swoją matką – nie wiedząc o tym.

Herakles – symbol odwiecznego snu o potędze, marzeń człowieka, by być silnym i szlachetnym jak bogowie.

Kasandra – archetyp złej wieszczki, zwiastującej katastrofy i nieszczęścia.

Niobe – archetyp cierpiącej matki. Niobe, żona Tantala szczyciła się siedmioma synami i siedmioma córkami, bogowie zabili wszystkie jej dzieci. (Parandowski natomiast za pierwszą mater dolorosa uznaje Demeter, gdy ta cierpiała po stracie córki do tego stopnia, że przybrała postać żebraczki).

Orfeusz – boski muzyk i wierny mąż, który po swoją żonę zszedł do Tartaru, gdzie wzruszył Hadesa swoim śpiewem; archetyp wirtuoza, artysty, mistrza, gotowego poświęcić wszystko dla ocalenia małżonki.

Prometeusz – archetyp buntownika, dobroczyńcy, altruisty. Chrystus został także nazwany Prometeuszem, ponieważ, będąc Bogiem, poświęcił życie z miłości do ludzi.

Syzyf – archetyp człowieka, którego ciężka i wyczerpująca praca nie daje żadnych efektów, jest bezowocna.

Narcyz - mitologiczny piękniś, który zakochał się we własnym odbiciu i został zamieniony w kwiat; archetyp człowieka zakochanego w sobie, egosity, skupionego tylko na własnych potrzebach.

Pigmalion - mityczny rzeźbiarz, który zakochał się w swoim dziele (Galatei) i ożywił je mocą miłości; archetyp artysty stwarzającego rzeczy niezwykłe, zakochanego w swym dziele.

Penelopa - żona Odyseusza, czekała na niego bardzo długo; archetyp wiernej żony, czekającej niestrudzenie na swego męża.

Mitologiczne toposy to:

Chaos - nieporządek, zamieszanie, olbrzymi nieład.

Olimp - miejsce dla wybranych, elita.

Parnas - w mitologii siedziba muz, oznacza siedzibę artystów.

Labirynt - w mitologii budowla Dedala, siedziba Minotaura; współcześnie: miejsce, z którego nie da się wyjść.

Hades - zaświaty (kraina zmarłych).

Tartar - piekło, miejsce potępieńców.

Pola Elizejskie, Wyspy Szczęśliwe - raj, kraina szczęśliwości.

Arkadia - kraina starożytnej Grecji w środkowej części Peloponezu, górzysta i pokryta lasami, zamieszkała przez ubogich i prymitywnych pasterzy. W Antyku uchodziła za pasterską krainę prostoty i szczęśliwości, rodzaj raju, kraina wiecznego dzieciństwa, w której panuje dobro i miłość.

  Dowiedz się więcej