Polska w latach 1890-1918

Okres Młodej Polski w historii naszego kraju zapisał się głównie jako czas wzmożonej aktywności partii politycznych. Były to czasy, w których powstawało wiele ugrupowań, a każde z nich reprezentowało inny pogląd na kwestię niepodległościową, społeczną, etniczną czy gospodarczą.

Najwięcej powstawało wówczas partii socjalistycznych. W 1892 roku, do istniejącego już na lewej stronie mapy politycznej Wielkiego Proletariatu Ludwika Waryńskiego, dołączyła Polska Partia Socjalistyczna (PPS). Powstała ona podczas zjazdu w Paryżu, a jej „ojcami” byli Stanisław Mendelson, Bolesław Limanowski oraz Feliks Perl. Głównym założeniem PPS-u była walka o niepodległość Polski pod przewodnictwem robotników. W kwestii zaborców, ugrupowanie liczyło na wybuch konfliktu pomiędzy nimi, co można byłoby wykorzystać. W ich zamyśle Polska po odzyskaniu niepodległości miała stać się państwem demokracji parlamentarnej, w którym mniejszości narodowe i kobiety miałyby równe prawa. Partia miała opracowany ewolucyjny program reform, do jego głównych założeń należało:
- skrócenie dnia pracy,
- ubezpieczenie pracowników,
- uspołecznienie własności środków produkcji,
- równouprawnienie kobiet,

Następną partią o profilu socjalistycznym na ziemiach polskich była Socjaldemokracja Królestwa Polskiego (od 1900 roku znana jako Socjaldemokracja Królestwa Polskiego i Litwy) powstała w 1893 roku. Jej założycielami byli działacze obecni na zjeździe polskich socjalistów w Paryżu (podczas którego powstała PPS), ale nie uznali jego programu. Zaliczali się do nich: Julian Marchlewski, Adolf Warski, Feliks Dzierżyński i Róża Luksemburg (była ona głównym teoretykiem SDKPiL). W odróżnieniu od ewolucyjnego programu PPS, SDKPiL opracowała program rewolucyjny. Jego głównym założeniem była marksowska walka klas, a dokładnie walka proletariatu z burżuazją w walce o władzę. Co ciekawe, SDKPiL nie głosiła haseł wyzwoleńczych, wręcz przeciwnie. Najważniejszy dla nich był ruch międzynarodowy, który według ich założeń wkrótce miał znieść wszelkie granice i opanować świat. Międzynarodowa rewolucja miała przynieść ludziom socjalizm, który z czasem miała przerodzić się w komunizm, czyli stan idealnego dobrobytu i wspólnoty. Partia ta aktywnie wspierała rewolucję w Rosji z 1905 roku, poprzez organizowanie ulicznych manifestacji. Podczas rewolucji bolszewickiej część działaczy SDKPiL brała aktywny udział w przewrocie, który dokonał się na ulicach Petersburga.

strona:   - 1 -  - 2 -  - 3 -  - 4 -  - 5 -  - 6 -  - 7 - 

  Dowiedz się więcej