Wielki Testament - opracowanie

Wielki Testament - wiadomości wstępne

Wielki testament, jedno z największych arcydzieł literatury średniowiecznej, to dzieło zrodzone z talentu poety-rzezimieszka, wielokrotnie osadzanego w więzieniu. Utwór ten to rodzaj lirycznego wyznania, spowiedzi, o wiele ważniejsze są tu uczucia, przeżycia głównego bohatera i narratora zarazem, niż zapiski o charakterze typowo testamentowym. Zresztą nie dobra, nie majętność są tu rozdawane, ale dobre i złe słowa, podziękowania i przekleństwa.



Utwór ten powstaje w okolicach roku 1461, jak podaje sam poeta, tuż po tym jak Villon cudem uszedł z szubienicy. Poeta snując opowieść swojego życia, przywołując ludzi i zdarzenia prezentuje na przemian różne stany ducha i różne strony swej dwoistej natury: gniew i skruchę, żal i zuchwalstwo, miłość i nienawiść (choć jak sam deklaruje nikomu źle nie życzy).

Wielki testament może wydawać się współczesnemu czytelnikowi trudny i nużący, gdyż utwór ten obfituje w mnogość niezrozumiałych dzisiaj aluzji. Tekst charakteryzuje ponadto nierówny stopień doskonałości artystycznej oraz duża rozpiętość stylistyczna. Jednak to co może przyciągać czytelnika to niezwykle barwna i wyrazista osobowość Villona, przejawiająca się między innymi w charakterystycznym komizmie oraz ironii.

Wielki Testament - opracowanie

Ubi sunt oraz dance macabre

W Wielkm testamencie kilkakrotnie zostaje przywołany topos ubi sunt – z łac. „gdzież są”. Najsłynniejszą jego realizacją jest w powtarzającym się piękny refren

„Ach, gdzie są niegdysieysze śniegi”

Kwestię przemijania, niemożliwości powrotu do dawnych czasów i do dawnej świetności Villon porusza w sposób najdoskonalszy w Balladzie o paniach minionego czasu. W utworze nie brak również nawiązań do wszechoobecnego w średniowiecznej sztuce motywu danse macabre (tańca śmierci). Cały utwór przepełniony został zdaniami przypominającymi o tym, że każdy umrze. Zdaje się, jakby poeta lubował się tą myślą: chociaż wobec śmierci wszyscy jesteśmy równi. Ponadto w Testamencie występuje mnogość naturalistycznych oraz turpistycznych przedstawień ciała człowieka.



Miłość w Wielkim Testamencie

W Wielkim testamencie Villon poświęca wiele miejsca swym dawnym kochankom, wymienia je po imieniu, przywołuje okoliczności związków z paniami. Nie snuje tu opowieści o wielkich „duchowych” miłościach, choć przyznaje, że bywał czasem pod niezwykle silnym urokiem niektórych kochanek. Jednak miłość u Villona jest przede wszystkim cielesna i ulotna. Najważniejsza jest chwilowa – ale autentyczna – rozkosz. Wiersze takie jak Ballada o Wilonie y Grubey Małgośce pokazują pogodzenie z plugastwem, w jakim żyją ówcześni ulicznicy. Warto zaznaczyć, że poeta uważa miłość za właściwą jedynie młodym. Starość, która niesie ze sobą chorobę i szpetotę, wyklucza człowieka z uczestnictwa w tej sferze życia. Stąd też chyba rady Villona nakazujące wykorzystywać młodość do cna, pobrzmiewa tu wezwanie carpe diem. Pragnienie miłości według sądów i doświadczeń poety prowadzi wszystkich mężczyzn w jedno miejsce:

O, czyś handlarzem iest odpustów,
Frantem, szalbierzem, graczem w kości,
Sparzysz się, na kształt tych oszustów,
Co ich przygrzano do białości;
Czyś zdraycą iest, co wstydu nie ma,
Rabusiem, gwałcicielem święta,
Gdzie zysk wasz idzie – iak kto mniema? –
Wszytko na karczmę y dziewczęta.

Wielki Testament jako utwór autobiograficzny



Wielki Testament Villona to utwór niezwykły jak na swoje czasy, przede wszystkim zaskakuje niezwykła szczerość i bezpośredniość poetyckiego wyznania pozbawiona jakiegokolwiek średniowiecznego alegoryzmu. Niezwykły okazuje się również bohater tej opowieści, dla nas być może niezwykły i barwny poeta-rzezimieszek, ale z punktu widzenia człowieka Średniowiecza osobnik jak najbardziej przeciętny: ani rycerz, ani święty, ani król – ot jeden z tłumu paryskich żaków. Jednak ten zwyczajny nędzarz dzięki sile swego słowa przeszedł do historii jako jeden z najbarwniejszych bohaterów europejskiego średniowiecza.



Wielki Testament ma charakter autobiograficzny, świadczą o tym choćby daty podawane przez autora, fakty, nazwiska przyjaciół i wrogów, a przede wszystkim siła emocji, z jakimi narrator opowiada o swoim życiu. Villon dyktując swój testament ma trzydzieści lat, a więc jest w „Gombrowiczowskim” wieku. Utwór ten to nie tylko testament, ale również i spowiedź, rozrachunek z przeszłością. Kolejne zdarzenia jego życia zostają opatrzone gamą opowiadających im uczuć: melancholii, goryczy, żalu, gniewu, a wszystko to dodatkowo przybrane ironią i specyficznym humorem. Villon z jednej strony żałuje zmarnowanej (nazbyt szalonej) młodości, ale z drugiej nie wyobraża sobie by „młode żaki” nie zażywały uciech życia. Poezja Villona łączy w sobie elementy makabryczne i groteskowe, naiwne i fantastyczne, często posługuje się obyczajową i artystyczną prowokacją, nierzadko przekraczającą granice dobrego smaku.





strona:   - 1 -  - 2 -  - 3 - 

  Dowiedz się więcej