Księga Koheleta ma formę poetycką. Nie jest napisana według jakiegoś porządku, jak traktat religijno-filozoficzny, ale wydaje się podążać za chaosem myśli Koheleta, który zmaga się ze stawianymi sobie pytaniami. Jak refren powtarza się dwudziestokrotnie teza utworu:
marność nad marnościami
Ponadto autor często posługuje się również sentencjami mądrościowymi oraz przysłowiami.
Tematem księgi są rozważania Koheleta nad sensem życia ludzkiego oraz nad możliwością osiągnięcia szczęścia. Kohelet sytuuje życie ludzkie wśród zjawisk otaczającej go przyrody:
Cóż przyjdzie człowiekowi z całego trudu,
jaki zadaje sobie pod słońcem?
Pokolenie przychodzi i pokolenie odchodzi,
a ziemia trwa po wszystkie czasy.
Słońce wschodzi i zachodzi,
i na miejsce swoje spieszy z powrotem,
i znowu tam wschodzi.
Ku południowi ciągnąc
i ku północy wracając,
kolistą drogą wieje wiatr
i znowu wraca na drogę swojego krążenia.
Wszystkie rzeki płyną do morza,
a morze wcale nie wzbiera;
do miejsca, do którego rzeki płyną,
zdążają one bezustannie.
W przeciwieństwie do otaczającego go świata, który wciąż zgodnie z cyklicznym porządkiem się odnawia, człowiek okazuje się istotą chwilową i jednocześnie niezdolną do żadnych nowych czynów, skazaną na powtarzalność dziejową. Szczęście nie jest osiągalne ani za sprawą mądrości, ani za sprawą bogactwa i rozkoszy. Niezależnie od stanu umysłu czy zawartości sakwy każdego człowieka spotyka ten sam los – śmierć:
strona: - 1 - - 2 -