klp.plChoć modernizm w architekturze rozwinął się w latach 1918-1975, to jednak swój początek ma w okresie przełomu wieków.
SECESJA
Secesja jako kierunek w architekturze rozwijała się w latach 1895-1914, przeżywając punkt kulminacyjny do około 1905 roku. Twórcy, nie chcąc już tylko naśladować stylów dawnych epok, postanowili wykreować coś nowego, stąd też nazwa nurtu (tak zwana "sztuka nowa" lub też "art. Nouveau", "Jugendstill","Liberty', "Modern Stalle”).
Cechami architektury secesyjnej są między innymi:
- Motywacja estetyczna.
- Działanie pod wpływem natchnienia twórcy
- Relatywnie abstrakcyjna forma, przy zachowaniu bogatej ornamentyki.
- Naczelnym celem zdobnictwo, innowacyjność;
- Zepchnięcie funkcjonalności i konstrukcji budynków na dalszy plan
- Inspiracje wątkami romantycznymi i elementami neoromańskimi, neogotyckimi.
- Szacunek dla natury, co było widoczne w ornamencie roślinnym, mającym za zadanie wyeksponowanie konstrukcji budynku i symboliczne przedstawienie jego funkcji; wśród ornamentyki secesyjnej przeważają stylizowane formy roślinne, postacie i maski długowłosych kobiet, formy przypominające niekiedy draperie lub skórę, obejmujące także detale wykończenia budynku, takie jak klamki czy balustrady schodów.
- Elewacje budynków to ciągłe i płynnie przechodzące powierzchnie,
- Zamiłowanie do miękkich i krzywych linii, wypukłości.
- Masywna, prosta bryła (secesja pierwotna, tak zwana monachijska), na którą nałożono zdobienia o regularnych liniach.
Najbardziej znanymi zabytkami architektury secesyjnej w Polsce są:
- Kamienica "Pod Żabami" – ta secesyjna kamienica jest położona przy Placu Wojska Polskiego w Bielsku-Białej, tuż naprzeciw Kościoła Marcina Lutra. Została zbudowana około 1905 roku, w oparciu o projekt Emanuela Rosta juniora. Elewacja budynku jest bardzo dekoracyjna. Składa się z wykuszy, znajdujących się nad wejściami, płaskorzeźb owadów zdobiących północną ścianę oraz portalu z figurami dwóch żab, ubranych we fraki.
- Bazylika pod wezwaniem Najświętszego Serca Pana Jezusa w Krakowie – ten kościół jezuitów mieści się przy ulicy Kopernika 26 w Krakowie. Powstał, gdy pierwsza kaplica okazała się za mała i nie reprezentatywna, na podstawie projektu Franciszka Mączyńskiego.
Wieża kościelna, mierząca 68 metrów wysokości, zalicza się do najwyższych w Krakowie. Do wykonania świątyni użyto rozmaitych materiałów, np. czerwoną cegłę (ściany kościoła), szary kamień (obramowanie okien i detale). Środek kościoła zdobią okna, w których umieszczono mozaiki (herby miast mające wpływ na budowę kościoła).
- Dom pod Globusem znajdujący się w Krakowie.
- Dworzec Kolejowy Nowy Sącz
- Pomnik Fryderyka Chopina w Warszawie
- Mosty Pomorskie - zespół trzech wrocławskich mostów (Północny, Środkowy i Południowy)
- Dom Handlowy Braci Barasch w Wrocławiu
- Stary Teatr w Krakowie.
Autor: