Wydarzenia rewolucyjne 1905 roku udowodniły, że
nie jest możliwa ucieczka literatury od związku ze społeczeństwem i służbie mu. Szczególnie, że Polska wciąż pozbawiona była niepodległości. Sytuacja ta wymuszała przynajmniej częściowa rezygnacje z hasła “sztuka dla sztuki”. Rok rewolucji zmusił artystów do rewizji ich poglądów, pokazał, jak słabe jest pięknoduchostwo, zmusił literaturę do “powrotów na neoromantyczne łożysko narodowej służby”. Zakwestionowana została możliwość tworzenia sztuki wolnej od społecznych obowiązków, a idee młodopolskie załamały się. Stan ten trafnie określił Stanisław Brzozowski, twierdząc:
“Młoda Polska w jedną noc posiwiała”. strona:
- 1 - - 2 -