Charakterystyka porównawcza Hrabiego i Sędziego

Porównanie Hrabiego Horeszko i Sędziego Soplicy niemal samo narzuca się w trakcie czytania. Obaj są przedstawicielami stanu szlacheckiego, ale przedstawiają dwa odmienne typy charakteru. Pierwszy jest reprezentantem magnaterii, a drugi zaś szlachty średniozamożnej. Obaj są także czołowymi przedstawicielami zwaśnionych rodów – oficjalnie między nimi toczy się spór o zamek. To zasadnicze cechy łączące obie postaci. Jak widać jest ich niewiele, gdyż porównanie Hrabiego i Sędziego konstruuje poeta na zasadzie rozbieżności, przeciwieństwa, czy wręcz kontrastu.




Pierwszą, najbardziej widoczna różnicą jest stosunek do tradycji, jaki wyrażają sobą obie postaci. Sędzia to tradycjonalista, zawsze zważający na obyczaje, dbający o ich przestrzeganie. Cecha ta przypisana jest jako pierwsza i najważniejsza w charakterze Sędziego. Nawet przy początkowej prezentacji narrator nie rozpoczyna od opisu wyglądu, lecz zwraca uwagę na to właśnie znamię charakteru głowy rodu Sopliców:

A każdy mimowolnie porządku pilnował.
Bo Sędzia w domu dawne obyczaje chował
I nigdy nie dozwalał, by chybiano względu
Dla wieku, urodzenia, rozumu, urzędu;
"Tym ładem, mawiał, domy i narody słyną,
Z jego upadkiem domy i narody giną".

Natomiast jeśli chodzi o Hrabiego rzecz wygląda dokładnie na odwrót. Nieznane są mu bliżej zwyczaje panujące na Litwie, gdyż większość czasu spędził poza granicami kraju. Dlatego też narrator z dobrotliwym uśmiechem komentuje jego zdziwienie grzybobraniem, które przecież jest czynnością najzwyklejszą w świecie.



Różnica ta dokładniej przejawia się w naturze obydwu bohaterów. Sędzia to przede wszystkim doskonały gospodarz i ziemianin, którego z natury pociągają tylko rzeczy swojskie i bliskie. Hrabia zaś jest przykładem typowego bezkrytycznego zafascynowania wszystkim co obce, nowoczesne, światowe:

Hrabia lubił widoki niezwykłe i nowe,
Zwał je romansowymi; mawiał, że ma głowę
Romansową; w istocie był wielkim dziwakiem.

Podczas gdy Sędzia jawi się jako osoba stateczna, pełnoprawna głowa rodziny i przykład wzorowej postawy obywatelskiej, Hrabia ukazany jest jako chodzący z głową w chmurach artysta, poszukujący ciągłych bodźców dla swej sentymentalno-romansowej wyobraźni. Pierwszy z nich budzi w czytelniku sympatie i podziw, podczas gdy drugi raczej dobrotliwy uśmieszek. Ileż bowiem taka natura przyniosła Hrabiemu rozczarowań. Nazbyt wybujała wyobraźnia (podsycana odpowiednimi lekturami i podróżami) każde często dopatrywać się bohaterowi niezwykłości tam, gdzie jej nie ma. Tak jest na przykład, kiedy widząc nieznaną panienkę w ogrodzie idealizuje w myśli jej obraz. Nieprzyjemne rozczarowanie przychodzi, kiedy okazuje się, że „Muza jego gęsi pasie”.





strona:   - 1 -  - 2 - 

  Dowiedz się więcej