klp.plGłówne wątki powieści „Sposób na Alcybiadesa” przeplatają się i nie sposób ich całkowicie od siebie oddzielić. Główny wątek to losy klasy ósmej A, która zmuszona jest do nadrobienia szkolnych zaległości, ponadto poznajemy chlubne dzieje Szkoły im. Lindego, a także jednego z jej profesorów – Tymoteusza Misiaka. W niemal wszystkich wydarzeniach bierze udział czwórka szkolnych kolegów – ich przyjaźń to kolejny wątek.
Z powieści przede wszystkim dowiadujemy się, że klasa ósma A tylko dzięki pobłażliwości nauczycieli zdała do kolejnej klasy. Rok wcześniej uczniów opuściła ich wychowawczyni pani Lilkowska. Chłopcy bardzo ją lubili, jednak równie bardzo doskwierali młodej pedagożce, która musiała się leczyć. Klasę ósmą A początkowo przejmuje tymczasowo matematyk Ejdziatowicz, a następnie polonista Żwaczek. Po stwierdzeniu we wrześniu, że poziom wiedzy klasy jest opłakany dyrektor zarządza mobilizację grona pedagogicznego. Wzmożone działania pedagogiczne dotykają inne klasy, dlatego uczniowie z ósmej A są zobowiązani, by uspokoić belfrów. Czterem chłopcom udaje się zdobyć „sposób na Alcybiadesa”, czyli metodę zachowania na lekcji historii u Misiaka, by dzięki pozorom nauki spokojnie zaliczać kolejne sprawdziany. Okazuje się, że sposób działa w dwie strony. Uczniowie rzeczywiście zaczynają pasjonować się historią. Inni nauczyciele poruszeni szacunkiem, jakim cieszy się historyk także zaczynają dostrzegać, że uczniowie z ósmej A – słynny „Ósmy Legion” Alcybiadesa są inteligentni i zdolni. Ośmioklasistom udaje się uspokoić „ciało gogiczne”, sami zaś zaczynają dostrzegać, że nauka wcale nie musi być nudna i drętwa. Sukces klasy ósmej A zostaje przypieczętowany podczas oprowadzania wycieczki z Ełku po Warszawie.
Głównymi bohaterami powieści są; Ciamciara, Zasępa, Słabiszewski oraz Pędzelkiewicz. Tworzą oni zgraną paczkę i wspólnie podejmują wiele działań. Nie kłócą się, nawet jeśli nie do końca się z sobą zgadzają. Razem spędzają czas wolny – chodzą do kina, czasem wagarują.. Ich ulubionym miejscem spotkań podczas przerw jest Wędzarnia – magazyn na narzędzia przy domu woźnej Więckowskiej. Mają tam swój azyl i mogą swobodnie rozmawiać. Wszyscy chłopcy niechętnie zapatrują się na naukę – zamiast niej woleliby realizować swoje pasje i zainteresowania. Każdy z nich jest inny – Zasępa jest najbardziej bystry i przewodzi grupie, Słaby jest najsilniejszy, Ciamciara jest wrażliwy, jednak wspólnie doskonale się uzupełniają i tworzą zgraną paczkę.
Z powieści dowiadujemy się o losach nauczyciela historii – Tymoteusza Misiaka. Urodził się pod sam koniec XIX wieku. Był kawalerem. Jego największą pasją była historia i jej poświęcił całe życie. Miał niebywale dużo wiedzy o przeszłości Polski i świata. Na co dzień nie dbał o siebie, nosił wymięte, niemodne ubrania. Był roztargniony, łatwo fantazjował. Uczniowie przez złośliwość nazywają go Alcybiadesem – w rzeczywistości był to grecki mąż, którego nauczyciel krytykował. Tak naprawdę historyk pragnął być szanowany i doceniany i edukować niczym Sokrates. Jednak inni, w tym dyrektor wyśmiewali jego postawę, uważali, że bardziej pasuje mu mnisi habit. Prawdę o Alcybiadesie odkrywa dopiero klasa ósma A – okazuje się, że to dobry człowiek, wybitny historyk i zdolny pedagog, który zyskuje wśród młodzieży autorytet. Dzięki temu zmienia też siebie – przestaje się garbić, kupuje nową koszulę, a nawet zaczyna żartować. Wstępuje w niego siła i potrafi przeciwstawić się nawet całemu gronu pedagogicznemu.
Ważna w utworze jest także historia szkoły. Została założona przed laty przez Komisję Edukacji Narodowej. jej uczniowie zawsze brali udział w zrywach patriotycznych, niektórzy stali się nawet sławni (geolog, minister, podróżnik). Szkoła przetrwała także I i II wojnę światową. Podczas ostatniej z nich woźny Więckowski z małżonką uratował szkolne sprzęty i pamiątki. Dyrektor za punkt honoru uważał kontynuowanie tradycji szkoły i wypuszczanie sławnych i wybitnych wychowanków w świat. jego metody, oparte na dyscyplinie i rygorze, nazwalibyśmy dziś anachronicznymi. Na tradycję szkoły składały się także sposoby na nauczycieli wypracowane w toku kształcenia i pilnie strzeżone przez starszych uczniów.
Autor: