klp.plW 1900 roku Ferenc Molnár wrócił do Budapesztu po ukończonych studiach w Genewie. Już wówczas jego nazwisko było znane prasie krajowej i zagranicznej, w której zasłynął cyklem reportaży, przedrukowywanych z dziennika „Budapesti Hirlap”. W rodzinnym mieście szybko zyskał uznanie czytelników i stał się znany z burzliwego trybu życia, jaki wiódł. Utrzymywał się wyłącznie z pisania, większość czasu spędzając w ulubionej kawiarni „New York”, gdzie biesiadował z ówczesną cyganerią.
Tu właśnie, w 1906 roku, odnalazł go >Kornel Rupp, profesor literatury z kalwińskiego gimnazjum, do którego Molnár uczęszczał. Rupp poprosił utalentowanego dziennikarza o wsparcie dla szkolnego tygodnika „Tanulok Lapja”, którego był redaktorem. Obaj doszli do wniosku, że najlepszym rozwiązaniem będzie współczesna powieść dla młodzieży w odcinkach. W ten sposób zrodziła się koncepcja „A Pal utcai fiuk” – „Chłopców z ulicy Pawła”, która wkrótce przyniosła autorowi światowy rozgłos.
W trakcie pisania kolejnych rozdziałów Molnár popadł w finansowe tarapaty – przegrał w karty niebagatelną jak na ówczesne czasy kwotę tysiąca koron. Honorowy dług należało natychmiast spłacić. Z opresji wyratował pisarza dyrektor wydawnictwa „Franklin”, który za tysiąc koron wykupił prawa autorskie do powieści. Molnár zgodził się na taki warunek, nie przypuszczając, że w ten sposób straci majątek. Wydrukowane w wersji książkowej w 1907 roku „Chłopcy z ulicy Pawła”, dość szybko stały się bestsellerem, a wszystkie honoraria otrzymywał wydawca.
Powieść została przetłumaczona na 43 języki i stała się najbardziej znanym na świecie utworem węgierskim. Dziś, zaliczana do kanonu światowej literatury dla dzieci i młodzieży, nadal cieszy się poczytnością i zyskuje nowe rzesze czytelników.
Polskiego, skróconego przekładu, dokonała w 1913 roku Janina Mortkowiczowa, opierając się na tłumaczeniu niemieckim. To ona zmieniła tytuł powieści „Chłopcy z ulicy Pawła”, pod którym dzieło jest znane na całym świecie, na „Chłopcy z Placu Broni”, uznając, że Plac, o który walczyli chłopcy z czerwonymi koszulami (w tłumaczeniu Mortkowiczowej grupa Feriego Acza nazwana została „czerwonoskórymi”), jest najważniejszy dla toku akcji. W 1989 roku, nakładem „Naszej Księgarni”, ukazała się pełna wersja „Chłopców z ulicy Pawła”, przetłumaczona bezpośrednio z węgierskiego przez Tadeusza Olszańskiego. Olszański zachował tytuł powieści, nadany przez tłumaczkę, lecz wzbogacił dzieło o opuszczone wcześniej fragmenty, zachowując aluzje polityczne, które Ferenc Molnár ukrył w powieści dla młodzieży.
Autor: