klp.plPrzede wszystkim jest to historia pojedynku dobra ze złem. Odwieczna walka dwóch sił – jasnej i ciemnej, to codzienność życia w świecie stworzonym przez Tolkiena. W „Hobbicie” dobro reprezentują: Bilbo, Gandalf, Elfy, Krasnoludy i ludzie, natomiast po drugiej stronie barykady możemy umieścić Gobliny, Wargi, Smoka. Charakterystycznym zabiegiem Tolkiena jest powierzanie losów całego przedsięwzięcia postaci pozornie kruchej, słabej i tchórzliwej – hobbitowi. Dzieje się tak nie tylko w „Hobbicie”, ale i we „Władcy pierścieni”. Ponadto zwycięstwo dobra, które wcale nie jest oczywiste, zawsze okupione jest wielkimi stratami (jak na przykład śmierć Thorina) i nigdy nie gwarantuje wieczystego pokoju, a zapewnia jedynie moment ulgi i wytchnienia. We Śródziemiu zło nigdy nie śpi, lecz ciągle knuje i gromadzi siły, by ponownie zaatakować.
Innym zagadnieniem poruszanym w „Hobbicie” jest przeznaczenie. W ostatnim rozdziale, na ostatniej stronie powieści Gandalf, w rozmowie z hobbitem, wypowiada znamienne słowa:
„Chyba nie przestałeś wierzyć w proroctwa tylko dlatego, że sam przyłożyłeś ręki do ich urzeczywistnienia? Nie myślisz przecież, że wszystkie swoje przygody i cudowne ocalenia zawdzięczasz wyłącznie szczęściu, które ci sprzyjało tylko przez wzgląd na twoją osobę! Bardzo przyzwoity hobbit z ciebie, panie Baggins, i ogromnie cię lubię, ale mimo wszystko jesteś tylko skromną, małą osóbką na bardzo wielkim świecie”.Można z tego wnioskować, że wszystkie niezwykłe przygody, jakie przeszedł Bilbo, były wcześniej zapowiedziane przez proroków, a dzielny hobbit wypełnił swoje przeznaczenie. Jest to piękne przesłanie, ponieważ wynika z niego, że nawet dla pozornie najsłabszych istot możliwe jest dokonywanie rzeczy największych. Bilbo, który przed wyruszeniem w nieznane był skromnym, bojaźliwym domatorem, stał się odważnym hobbitem, który przeszedł do historii Śródziemia jako ten, który przełamał swój strach i zawsze gotów był ryzykować życie w obronie przyjaciół. Warto zauważyć, że Bilbo przez cały czas podświadomie postępował tak, by wypełnić swoje przeznaczenie. Sam nie wiedział, dlaczego w ogóle zgodził się wyruszyć w podróż z krasnoludami i Gandalfem, przecież było to wbrew jego naturze i przekonaniom.
W powieści ponadto zostało zawarte uniwersalne przesłanie o prawdziwej naturze heroizmu. W najtrudniejszych, pozornie nawet beznadziejnych, sytuacjach bohaterowie utworu wspinają się na szczyty swoich umiejętności i odwagi, by stawić czoła przeciwnościom losu. Doskonale widać to na przykładzie tytułowego bohatera, który na początku opowieści jest bojaźliwi, zastraszony, nieśmiały i za żadne skarby nie ma zamiaru ruszać się z Bag End. Hobbit ze strachu przed wyprawą nawet mdleje. Jednak z rozwojem wydarzeń Bilbo wyraźnie mężnieje w obliczu kolejnych niebezpieczeństw, przez co powoli udowadniał kompanom i czytelnikom, iż Gandalf miał co do niego rację.
Główny bohater posiadał pokłady wewnętrznej siły, o której sam nie miał pojęcia. Stawił czoła trollom, skradł magiczny pierścień Gollumowi, pokonał wielkie pająki, ocalił współtowarzyszy z lochów króla leśnych elfów, a na koniec stanął oko w oko z samym smokiem Smaugiem. Na oczach czytelnika Bilbo z każdym tym wydarzeniem, które można określić wyzwaniem, stawał się prawdziwym bohaterem, herosem.
Ponadto „Hobbit” porusza również temat odpowiedzialności związanej z posiadaną siłą czy władzą. Zostało to przedstawione poprzez magiczny pierścień, który symbolizował nieskończone możliwości i wielką moc. Gollum posługiwał się nim, by będąc niewidzialnym polować na gobliny, w taki sam sposób chciał pozbawić życia hobbita. Bilbo mógł użyć pierścienia w podobny sposób, by chociażby zabić Golluma, ale zamiast tego ucieka mu. W ten sposób udowodnił, że nie chce wykorzystywać swojej przewagi nad drugą istotą do niecnych celów. W Śródziemiu władza i moc zostały przedstawione jako niebezpieczne siły, które z łatwością mogły obrócić się przeciwko tym, którzy je posiadali. Inną postacią, która rozważnie korzystała z posiadanych mocy jest Gandalf.
Tolkien zarysował w swojej powieści relację pomiędzy ludźmi prostymi a elitami. Autor „Hobbita” od zawsze wyraźnie sympatyzował ze zwykłym ludem, którego odzwierciedleniem w utworze jest Bilbo. Jest to postać naiwna i słaba fizycznie, lecz mimo tego zdolna do aktów wielkiego heroizmu, które mogą zadziwić istoty o wiele potężniejsze i mądrzejsze, czyli elity. Wyższe warstwy społeczne w utworze reprezentują chociażby elfy czy Gandalf. Tolkien w piękny sposób usiłował przekazać myśl, że moralnym zadaniem elit jest opiekowanie się prostym ludem, dzięki czemu obydwie grupy będą stanowiły harmonijną całość, której nic nie będzie w stanie pokonać.
Innym pięknym przesłaniem „Hobbita” jest podkreślenie przez Tolkiena wagi przyjaźni. To właśnie miłość do ziemi i przyjaciół dodaje bohaterom powieści nadzwyczajnych sił i zmusza do dokonywania rzeczy pozornie niemożliwych. Silne więzi pomiędzy postaciami, które budowane są przez wspólne doświadczenia, stanowią sens całej wyprawy. Widać to w momencie, kiedy Bilbo niemal rezygnuje ze swojej części skarbu, mimo że należała mu się ona za przebyte kilometry i cierpienia. Jednak dla niego ważniejsze było to, iż przeżył wielką przygodę otoczony prawdziwymi przyjaciółmi, o których nigdy nie zapomni. Wielokrotnie mały hobbit udowadniał, że dla swoich kompanów jest gotów zrobić wszystko. Bilbo głęboko przeżył śmierć Thorina, która nie pozwoliła mu cieszyć się pomyślnym zakończeniem przygody.
W powieści możemy również doszukać się przestrogi przed żądzą posiadania dóbr materialnych. Chciwość złota i drogocennych kamieni bez wątpienia odcisnęła się na krasnoludach. W pewnym momencie pazerność ta doprowadziła niemal do wojny, kiedy to Thorin zamierzał bronić Samotnej Góry przed najazdem ludzi i leśnych elfów. Bez wątpienia chciwość doprowadziła do upadku Thorina. Dębowa Tarcza był tak ogarnięty koniecznością posiadania Arcyklejnotu, że gotów był nawet pobić, a może i zabić, Bilba, który oddał go ludziom. Ostatecznie jednak na łożu śmierci Thorin z głębi serca przeprosił i poprosił hobbita o przebaczenie. Chciwość krasnoludów była motorem napędowym całej akcji, która nieuchronnie doprowadziła do wielu tragedii, jak na przykład atak Smauga na Miasto nad Jeziorem czy później bitwa Pięciu Armii.
Warto jeszcze dodać, że „Hobbita” można odczytywać jako hołd złożony różnorodności i wielości ras. Na kartach powieści spotkamy takie grupy bohaterów jak hobbici, ludzie, elfy, krasnoludy, trolle, gobliny. Różnią się one miedzy sobą nie tylko fizycznie, ale i psychologicznie. Każda z tych ras jest jednorodna jeśli chodzi o moralność, i tak na przykład wszystkie gobliny są złe, a elfy dobre. Kryterium, dzięki któremu najłatwiej jest kategoryzować poszczególne grupy, jest ich stosunek do przyrody. Dobre rasy to te, które żyją w harmonii z naturą, podczas gdy złe dążą do jej zniszczenia lub zdominowania.
Na koniec warto zwrócić uwagę na znaczenie więzi rodzinnych. W „Hobbicie” większość postaci kontynuuje dziedzictwo swoich przodków poprzez sprawowanie podobnych co oni funkcji, czego przykładem mogą być krasnoludy z Thorinem na czele. Wewnętrzne rozterki głównego bohatera na temat tego, czy wyruszyć w podróż czy zostać w domu zostały przedstawione w powieści jako konflikt pomiędzy wartościami Bagginsów i Tuków, czyli rodzin, z których wywodzili się rodzice Bilba. Heroizm Barda również wywodzi się z poczucia zadośćuczynienia przodkom i odbudowania miasta Dal.
Autor: