Streszczenia i opracowania lektur szkolnych klp klp.pl
Dobrze wiedzieć
Czasownik jest jedną z części mowy (nie mylić z częściami zdania!), zaraz obok rzeczownika, przymiotnika czy przysłówka. Jego zadaniem jest nazywanie czynności.


Na przykład:
Idę do szkoły.
Wyszedłbym z pracy.
Umówię się z koleżanką.
Kup mi wafelki
.

Głównym i najbardziej popularnym podziałem czasowników jest podział na czynności, które trwają lub trwały i zostały przerwane oraz te, które się zakończyły lub dopiero zakończą. Według tego podziału możemy wyróżnić czasowniki dokonane oraz czasowniki niedokonane.


Czasowniki dokonane i niedokonane, czyli aspekt czasownika

Czasowniki dokonaneCzasowniki dokonane to te, w których czynność już się zakończyła. Co ważne, mogą mówić o czynności zakończonej zarówno w przeszłości, jak i w przyszłości.

Na przykład:
Kiedyś napiszę powieść. (przyszłość)
Ugotowałam wczoraj przepyszną zupę. (przeszłość)
Sprzątnę cały pokój, jak zjem kolację. (przyszłość)

Czasowniki niedokonaneCzasowniki... więcej





Co to są czasowniki nieprzechodnie?

Czasowniki nieprzechodnie to takie, które nie występują w stronie biernej, czyli kiedy opisywany obiekt jest wykonawcą czynności, a nie podmiot.
Przykłady czasowników nieprzechodnich: spać, złościć się, cieszyć się lub uśmiechać się.

Zapewne kojarzysz grę słowną: On obszedł stół, czyli stół został przez niego…? Ten przykład jest doskonałą,... więcej



Odmiana czasowników

Każdy czasownik odmienia się przez osoby, liczby i rodzaje, a także występuje w czasie przeszłym, teraźniejszym i przyszłym, w różnych trybach i stronach. Przyjmuje też formy imiesłowowe.
Dobrze wiedzieć
Podstawową formą czasownika jest bezokolicznik. Nazwę bierze stąd, że nie występuje w żadnej osobie. Zwykle kończy się on na -ć: np. śpiewać, tańczyć, jeść, widzieć, rozumieć.
Czasowniki odmieniają się przez:
  • rodzaje;
  • osoby;
  • liczby;
  • czasy;
  • tryby;
  • strony;

Odmiana czasowników przez osoby, liczby i rodzaje

Odmiana przez osoby dotyczy wykonawcy czynności. Żeby określić osobę, musisz zadać sobie pytanie: kto tę czynność wykonuje? Czyli kto jest podmiotem?

Odmiana czasowników przez osoby i liczby
OsobaCzasowniki w liczbie pojedynczejCzasowniki w liczbie mnogiejja, my, czyli pierwsza osoba w liczbie pojedynczej i mnogiejwidzę,... więcej





Co to są oboczności lub tematy oboczne?

Niektóre czasowniki odmieniają się nieregularnie. Jeśli dla usprawnienia wypowiedzi, konieczne jest zmodyfikowanie nie tylko końcówki, ale również tematu, mamy do czynienia z obocznością lub tematem obocznym.

Czasownik składa się z tematu oraz końcówki. Temat nie podlega odmianie i jest stałą częścią wyrazu. Z kolei końcówka się odmienia.

Przykład: czasownik liczyć.
Część licz- jest tematem. Wygląda identycznie... więcej