Wyjątkowość fraszek Kochanowskiego

Fraszki Jana Kochanowskiego ukazują portret człowieka renesansu, wszechstronnie wykształconego i potrafiącego w trafny sposób dostosować rodzaj humoru do sytuacji. Można je podzielić na trzy grupy: do pierwszej zaliczyć należy tematykę żartobliwą, przedstawiającą ówczesne sposoby spędzania wolnego czasu – zabawy i biesiady. Drugą grupę tworzą utwory o tematyce miłosnej, zarówno erotyki jak i dzieła skierowane do przyjaciół poety. Ostatnia, trzecia grupa, to dzieła refleksyjno – filozoficzne. Właśnie w nich autor mówi na temat życia człowieka, o jego sensie.



Ponadto Fraszki prezentują sposób życia w szesnastowiecznej Polsce. Pokazany on został poprzez przedstawienie ludzkich zachowań, jak również wad czy słabości, które to Kochanowski w sposób niejednokrotnie żartobliwy opisuje.

Fraszki są zbiorem utworów wyjątkowych również pod względem różnorodności odwołań stylistycznych. Odnaleźć w nich możemy nawiązania do epigramatów, utworów biesiadnych, sonetów, erotyków, obrazów obyczajowych. Z satyry zaczerpnięte zostały sceny z życia dworskiego, z dramatu dialogi bohaterów, komizm wprowadzony został przez wykorzystanie wszystkich rodzajów humoru: komizmu sytuacyjnego, postaci, słownego. Zastosowana została także ironia i autoironia. Jednak za każdym razem komizm użyty był z umiarem i kulturą. Z liryki zaś zaczerpnięta została tematyka refleksyjna.



Na uwagę zasługuje specyfika języka używanego przez Kochanowskiego. W erotykach był on wyrafinowany, w utworach satyrycznych stosuje specjalnie dopasowane do nich słownictwo. Fraszki cechuje oprócz specyfiki języka, różnorodność pod względem budowy. Autor prezentuje nam zarówno utwory krótkie, dwuwersowe, jak również formy bardziej rozbudowane z wprowadzonymi dialogami. Poeta w swoich utworach wprowadza różną narrację: na przykład w utworze Na lipę będzie nim drzewo, zaś w Na dom w Czarnolesie narratora utożsamić możemy z samym autorem.



Do najczęściej stosowanych przez Kochanowskiego w fraszkach środków stylistycznych zaliczyć możemy epitety, personifikacje, porównania, wyrazy bliskoznaczne, czyli synonimy, peryfrazy, czyli omówienia, ponadto poeta stosuje apostrofę, wykrzyknienia, anaforę.

Co odnajdujemy we fraszkach Kochanowskiego?

• Satyrę na obyczaje panujące na dworach (O doktorze Hiszpanie, O kapelanie, Do Mikołaja Firleja)
• Kpinę z ludzkich wad i słabości – dewocję (Na Nabożną) oraz chciwość (O kaznodziei)
Refleksję filozoficzną (O żywocie ludzkim),
• Erotykę połączoną z żartobliwym ujęciem tematu (Do Hanny),
• Deklarację ideowo-artystyczną złożoną przez autora (Na swoje księgi, Do fraszek)
• Wątki autobiograficzne (Do gór i lasów)
• Motyw przychylnej człowiekowi przyrody (Na lipę)

  Dowiedz się więcej