Filozofia w Procesie

Pisząc Proces Kafka pozostawał pod wpływem dzieł S�rena Kierkegaarda, duńskiego filozofa uważanego za prekursora egzystencjalizmu. Patrząc na Proces poprzez pryzmat tej doktryny dostrzegamy, iż Józef K. to postać zaniepokojona niepewnością tego, co przyniesie następny dzień, odczuwająca bezsensowność i absurd sytuacji, w której się znalazła, a nawet bezsensowność swojej egzystencji. Są to typowe cechy filozofii egzystencjalistycznej.

Postać Kafki miała wiele wspólnego z Kierkegaardem, który żył w latach 1813 - 1855. Obydwaj pozostawali pod wielkim wpływem swoich ojców, których byli kupcami. Obydwaj zerwali zaręczyny z kobietami twierdząc, iż nie nadają się do życia małżeńskiego. Zarówno Kierkegaard, jak i Kafka, zmarli młodo, niedługo po przekroczeniu czterdziestego roku życia.

Józef K. to jednostka osaczona ze wszystkich stron zagrożeniem, ponieważ wszędzie dookoła napotyka ludzi związanych w jakiś sposób z sądem. Z czasem przenika go coraz większy lęk. Cel, do którego dąży, czyli oczyszczenie się z zarzutów jest niejasny i niemożliwy do osiągnięcia. Filozofowie głoszący hasła egzystencjalizmu uznawali, że właśnie takie było ludzkie życie – bez konkretnego celu, pełne absurdu i pozbawione sensu.

Podobnie jak bohater Dżumy Alberta Camusa, doktor Rieux, K. w pełni świadomy niedorzeczności sytuacji postanawia działać, dotrzeć do ludzi, którzy rozkazali go aresztować i udowodnić im swoją niewinność:

„Pogarda, jaką przedtem żywił dla procesu, znikła bez śladu”.

Proces zdominował życie bohatera do tego stopnia, iż opuścił się w pracy, co wcześniej było dla niego nie do pomyślenia, ponieważ stanowiła ona główny sens jego egzystencji.

Kontrowersyjny filozof francuski Roger Garaudy w swojej pracy zatytułowanej Realizm bez granic napisał:

„Wiara u Kafki to nadzieja, pewność, że człowiek musi i może przemóc swoje wyobcowanie, nawet jeśli nie widzi wyraźnie, dokąd to prowadzi. Tylko poza granicami alienacji, która atakuje całe dzieło Kafki, możliwa jest egzystencja naprawdę ludzka. (…) główną sprawą dla Kafki jest zawsze człowiek (…)”.

Te słowa tłumaczą motywację Józefa K. do obrony swoich praw. Jednak bohater nie osiągnął swojego celu. Przyczyną jego śmierci było to, że pomimo pewności o swojej niewinności pogodził się losem i poddał się mu.

Polecasz ten artykuł?TAK NIEUdostępnij

Autor: Karolina Marlęga

Dowiedz się więcej

1 Proces - streszczenie
2 Władza a jednostka w Procesie
3 Franz Kafka - życiorys