Proces - opracowanie

Geneza i okoliczności powstania Procesu
Przeglądając Dzienniki Franza Kafki możemy natknąć się na dwa interesujące wpisy. Pierwszy przy dacie 2 sierpnia 1914 roku:

„Niemcy wypowiedziały Rosji wojnę. Po południu szkoła pływania”.

Drugi z dnia 15 sierpnia:

„Piszę od paru dni, oby to potrwało. Nie jestem dzisiaj tak całkiem zabezpieczony i zagłębiony w pracy, jak byłem przed dwoma laty, zawsze jednak zyskałem pewien sens istnienia, a moje regularne, puste,...

więcej

Czas i miejsce akcji Procesu Kafki
Zarówno czas jak i miejsce akcji nie są w powieści jasno określone. Wydarzenia Procesu toczą się na początku dwudziestego wieku w wielkim mieście. Te nieścisłości nie mają żadnego wpływu na odbiór powieści, a nawet go ułatwiają, ponieważ każdy czytelnik mógł lepiej wczuć się w pierwszoplanową postać. Niektórzy z badaczy doszukują się dowodów na to, iż akcja Procesu toczy się w Pradze, czyli mieście, w którym urodził się... więcej

Proces - próba interpretacji - notatka szkolna
Sens dosłowny
Proces można interpretować jako powieść o zniewoleniu człowieka przez panujące prawo. Los bohatera zależy od siatki urzędników, „wszystko przecież należy do sądu”. Sąd stanowi całe społeczeństwo, cały świat. To właśnie władza i urzędy decydują o życiu i losach człowieka.

Taki świat jest zbiurokratyzowany, zaś jednostka jest pozbawiona cech ludzkich. Jest jedynie kukiełką kierowana przez... więcej

Problematyka i interpretacje Procesu
Powieść Franza Kafki ma tę wielką zaletę, iż można ją odczytywać na wiele sposobów, za każdym razem dopatrując się nowych elementów, na które nie zwróciło się uwagi wcześniej. W kontekście dosłownym Proces porusza przede wszystkim problem bezradności człowieka wobec biurokratycznej machiny prawnej.

Józef K. był przekonany, że

„żył przecież w państwie praworządnym, wszędzie panował pokój, wszystkie prawa były przestrzegane”,

... więcej

Filozofia w Procesie
Pisząc Proces Kafka pozostawał pod wpływem dzieł S�rena Kierkegaarda, duńskiego filozofa uważanego za prekursora egzystencjalizmu. Patrząc na Proces poprzez pryzmat tej doktryny dostrzegamy, iż Józef K. to postać zaniepokojona niepewnością tego, co przyniesie następny dzień, odczuwająca bezsensowność i absurd sytuacji, w której się znalazła, a nawet bezsensowność swojej egzystencji. Są to typowe cechy filozofii egzystencjalistycznej.... więcej

Kompozycja, struktura, narracja, język i styl Procesu
Kompozycja powieści jest oparta na losach głównego bohatera. Skupia się na chronologicznym ukazaniu zdarzeń, które przytrafiły się Józefowi K., poczynając od aresztowania go w dniu jego trzydziestych urodzin do egzekucji w przededniu trzydziestych pierwszych. Opisany w Procesie rok z życia głównego bohatera to ciąg coraz bardziej absurdalnych wypadków, które z narastającą częstotliwością przytrafiały się Józefowi K. Jednak wszystkie... więcej

Plan wydarzeń Procesu
1. Aresztowanie Józefa K. w dniu jego trzydziestych urodzin.
2. Rozmowa bohatera z nadzorcą, po której wciąż nie znał stawianych mu zarzutów.
3. Wyjście do pracy w asyście trzech urzędników, którzy byli obecni w jego mieszkaniu podczas aresztowania.
4. Powrót Józefa do domu i rozmowa z panią Grubach.
5. Późna wizyta K. w mieszkaniu panny Bürstner zakończona sprzeczką.
6. Telefoniczne powiadomienie o terminie pierwszego przesłuchania... więcej

Proces jako uniwersalna i ponadczasowa parabola

„Przypowieści Kafki są wielowarstwowe jak biblijne parabole. Jednak w odróżnieniu do tych ostatnich są jeszcze wieloznaczne. Można powiedzieć, że co czytelnik to inny sposób ich odczytania. Ich otwarty charakter pozwala na totalną projekcję osobowości czytelnika na stronę Franza Kafki. Parabole te są »kanałopodobnymi testami« literatury, a sposób ich odczytania więcej nam mówi o interpretatorze niż o samym autorze utworu”.
...

więcej

Absurd w powieści

Absurd to niedorzeczność, oczywisty nonsens, który jako chwyt literacki bywa wykorzystywany w utworach groteskowych, parodystycznych, surrealistycznych.

W Procesie Kafka wciąż posługuje się absurdem. Józef zostaje postawiony w absurdalnej sytuacji, gdyż jako osoba niewinna zostaje oskarżony. Nie wie jednak, o co i kto go oskarża. Nie może się również skutecznie obronić. Właśnie tutaj tkwi absurdalność całej sytuacji. W całym postępowaniu... więcej

Władza a jednostka w Procesie

„Mieć taki proces, znaczy, już go przegrać”,

powiedział wuj głównego bohatera i nie mylił się. W tym krótkim zadaniu zawarta jest przerażająca prawda, głosząca, iż żaden z obywateli, chociażby był szanowany, wykształcony i majętny, nie miał szans w starciu z władzą. System sądowy zaprojektowano tak, aby oskarżeni nawet nie łudzili się, iż zdołają się obronić. W gruncie rzeczy obrona była wręcz zabroniona:... więcej

Problem winy w Procesie

„- No, niewinny... - powiedziała - nie chcę tak z miejsca wydawać sądu, może brzemiennego w skutki, zresztą nie znam pana przecież, w każdym razie trzeba by już być ciężkim zbrodniarzem, aby sprowadzać zaraz na kark komisję śledczą. Ponieważ jest pan jednak wolny - a przynajmniej z pańskiego spokoju wnoszę, że pan nie zbiegł z więzienia - nie mógł się pan dopuścić żadnej zbrodni”

słowa te wypowiedziała pani... więcej

Motywy literackie w Procesie
Miasto – stanowi arenę akcji powieści. Nieznana stolica nieznanego państwa pełna jest mrocznych zakamarków, uliczek, zabytków. Miasto jest przedstawione w ponurych, pastelowych barwach, co bardzo mocno wpływa na klimat powieści. Spowita mgłą stolica fascynuje i przeraża czytelnika. Sam Józef nie czuje się bezpiecznie na jej przedmieściach, gdzie otaczały go odrapane kamienice, na których strychach odbywały się potajemne procesy... więcej