Motywy literackie w „Quo Vadis” Henryka Sienkiewicza

Motyw miłości i śmierci – Eunice, niewolnica Petroniusza, zakochana w nim ukrywa swoje uczucia. Za wszelką cenę pragnie być przy ukochanym i sprzeciwia się rozkazowi mężczyzny, który nakazuje jej, by została kochanką Winicjusza. Z czasem elegant dostrzega piękną dziewczynę i zakochuje się w niej. Miłość odmienia jego życie tak bardzo, że zaczyna nawet lubić zapach fiołków, ponieważ są ulubionymi kwiatami ukochanej kobiety. Petroniusz pragnie wyzwolić Eunice, lecz dziewczyna odrzuca jego propozycję, chcąc być jego niewolnicą. Ich szczęście przerywa wiadomość, że Neron wydał rozkaz śmierci na arbitra elegancji. Eunice postanawia umrzeć razem z ukochanym.

Motyw miłości spełnionej – miłość Winicjusza i Ligii po wielu trudnościach znajduje spełnienie. Ich uczucie błogosławi najwyższy apostoł chrześcijan, Piotr. Miłość Marka do dziewczyny ulega głębokiej przemianie. Najpierw przede wszystkim pożąda ukochanej, zwracając uwagę na jej piękno. Później zaczyna dostrzegać różnicę między chrześcijanką a rzymskimi kobietami. Zauroczony jej łagodnością i delikatnością, jest gotów zostać chrześcijaninem tylko dlatego, by móc ją poślubić. Zrozumienie nauki chrześcijan i wiara w pomoc Chrystusa w chwili, kiedy Ursus ratuje zakładniczkę na arenie amfiteatru, sprawia, że miłość Marka dojrzewa i zmienia się w szczere uczucie. Zaczyna kochać wnętrze dziewczyny. W końcu odnajdują spokój i szczęście z dala od świata Rzymian, na Sycylii, gdzie zostają małżeństwem.

Motyw miłości nieszczęśliwej – Akte, kochanka Nerona, została porzucona przez cezara dla Poppei. Żyła przez wiele lat, rozpamiętując minione szczęście, nadal kochając władcę. Jako jedyna dostrzegała w nim człowieka dobrego, usprawiedliwiając jego postępowanie i winy wpływem innych osób. Pozostała mu wierna do jego śmierci.
Motyw śmierci – męczeńska śmierć chrześcijan podczas igrzysk urządzonych przez Nerona jest czymś zaskakującym i niezrozumiałym dla mieszkańców Rzymu. Wyznawcy Chrystusa umierają cicho i pokornie, bez strachu, z uśmiechem na twarzach, widząc w śmierci możliwość wiecznego szczęścia. Śmierć Chilona Chilonidesa jest dopełnieniem jego przemiany, która nastąpiła po tym, jak ujrzał płonącego Glauka, a ten wybaczył mu po raz kolejny krzywdę. W powieści pojawia się również wspomnienie śmierci Chrystusa, który dał się ukrzyżować dla zbawienia ludzkości.

Motyw cierpienia – cierpienie Marka Winicjusza wynika głównie z jego tęsknoty za Ligią i prób odnalezienia dziewczyny. W czasie prześladowań chrześcijan i po pojmaniu ukochanej, młodzieniec nie potrafi pogodzić się ze świadomością, że zakładniczka może zginąć na arenie amfiteatru. Ligia cierpi, ponieważ jej miłość do rzymskiego patrycjusza i poganina jest niezgodna z wyznawaną przez nią wiarą. Cierpienie Akte, dawnej kochanki Nerona, ma swoje źródło w świadomości, że ukochany mężczyzna porzucił ją dla innej kobiety i nigdy do niej nie wróci. Pomponia Grecyna żyje u boku męża, który nie wyznaje wiary chrześcijan i nadal czci rzymskich bogów, co jest głównym powodem jej cierpienia. Apostoł Piotr cierpi, widząc męczeństwo wyznawców Chrystusa.
Motyw władzy i władcy – Neron, władca imperium rzymskiego, jest okrutnym i szalonym cezarem. Nie interesuje się państwem, skupiając się wyłącznie na rozkoszy i rozwijaniu swoich artystycznych talentów. Jego władza, oparta przede wszystkim na zaspokajaniu własnych potrzeb, jest oparta na zbrodni i zemście na ludziach, którzy w jakiś sposób stają się mu nieprzychylni. Każe zamordować niewinne dziecko, które zasnęło podczas odczytywania przez niego wierszy. Jego pragnieniem jest ujrzenie płonącego miasta tylko po to, aby mógł dokończyć pisane dzieło i przewyższyć sławą Homera. Później, bez skrupułów, oskarża niewinnych chrześcijan o podpalenie Rzymu, żeby odsunąć od siebie wszelkie podejrzenia. Ze śmierci wyznawców Chrystusa czyni dla poddanych widowisko. Neron jest jednocześnie karykaturalnym obrazem władcy, wierzącego w swoje zdolności, dane przez bogów.

strona:   - 1 -  - 2 -  - 3 -  - 4 - 

  Dowiedz się więcej