Motywy literackie w „Quo Vadis” Henryka Sienkiewicza

Motyw kobiety – Ligia, dobra i troskliwa chrześcijanka, odróżnia się od innych rzymskich kobiet. Jej serce, wypełnione miłosierdziem i wyznawanymi zasadami, nie zna nienawiści. Pomponia Grecyna jest kobietą wierną i łagodną, a fakt, że mąż nie jest wyznawcą Chrystusa, jest powodem jej smutku. Eunice, piękna niewolnica, bezgranicznie kocha swojego pana Petroniusza. Sprzeciwia się jego rozkazowi i z radością przyjmuje karę chłosty, ponieważ może zostać w domu Petroniusza. Największym dowodem jej miłości jest śmierć u boku ukochanego mężczyzny, ponieważ bez niego nie potrafiłaby żyć. Akte przez wiele lat żyje wspomnieniami szczęścia, które zaznała u boku Nerona i zaślepiona miłością, nie dostrzega jego okrutnego charakteru, usprawiedliwiając każdy jego postępek. Poppea Sabina, żona Nerona, jest kobietą bezwzględną i okrutną, znienawidzoną przez poddanych. Namówiła cezara do zamordowania matki i żony. Zazdrosna o urodę Ligii, pragnie zemścić się na dziewczynie, w obawie, że pewnego dnia Neron może ją dostrzec. Szczerym uczuciem darzyła jedynie swojego synka, Rufiusa, którego za wszelką cenę chciała uchronić przed wyrokiem, wydanym przez władcę.

Motyw ogrodu – ogrody przy stawach Agryppy stanowią swoisty obraz przepychu i rozpustnego życia Rzymian. Dla Marka Winicjusza udział w uczcie zakończył się odrzuceniem dawnego życia – odczuł wstręt do grzechu oraz zbrodni i zapragnął poznać naukę chrześcijan. W ogrodzie Nerona odbyło się widowisko, podczas którego na płonących palach ginęli wyznawcy Chrystusa. Tu właśnie Chilon Chilonides zrozumiał, jak bardzo skrzywdził Glaukusa i poprosił go o przebaczenie. Później przyjął w ogrodzie chrzest i stał się chrześcijaninem.

Motyw buntu – natura Marka Winicjusza buntuje się przeciwko nauce chrześcijan, która wydała mu się zaprzeczeniem wszystkich wyznawanych przez niego wartości. Ligia buntuje się przeciwko sposobowi, w jaki chce zdobyć ją młody patrycjusz i ucieka przed nim. Wyrazem buntu, który jest jednocześnie zwycięstwem nad Neronem, jest samobójstwo Petroniusza, który chciał umrzeć pięknie, uprzedzając wydany na niego wyrok. Niewolnica Eunice sprzeciwia się rozkazowi swego pana, co w Rzymie było niespotykane.
Motyw nadziei – nadzieja towarzyszyła nieustannie Winicjuszowi po pojmaniu Ligii przez Nerona. Również nauka chrześcijan dawała wyznawcom nadzieję na życie wieczne, obiecywane przez Chrystusa.

Motyw nieśmiertelności – nieśmiertelność obiecywał Chrystus swym wyznawcom, jeśli będą żyli zgodnie z cnotą, kierując się miłością do bliźniego. Prawda, głoszona przez apostoła Piotra w Ostrianum, zaskoczyła Winicjusza, który zrozumiał jak bardzo Bóg chrześcijan różni się od rzymskich bogów.

Motyw pokory wobec Boga – chrześcijanie z pokorą przyjmowali męczeńską śmierć na arenie amfiteatru. Umierali z nadzieją na życie wieczne, z uśmiechem na twarzach, w religijnym uniesieniu, dostrzegając w chwili śmierci możliwość połączenia się ze Zbawicielem. Również dumny Winicjusz nauczył się pokory wobec Chrystusa.
Motyw przemiany – przemiana wewnętrzna zachodzi w duszy Marka Winicjusza, rzymskiego patrycjusza, egoistycznego i dumnego. Młodzieniec, zakochany w chrześcijance, pod wpływem miłości początkowo zmienia swoje postępowanie, a później odkrywa prawdy głoszone przez chrześcijan. Z człowieka skupionego wyłącznie na własnych pragnieniach staje się chrześcijaninem, zdolnym do miłości bliźniego. W sercu Chilona Chilonidesa, donosiciela i oszusta, nastawionego na łatwy zarobek, zachodzi przemiana w obliczu męczeńskiej śmierci wyznawców Chrystusa, których wydał Neronowi. Udręczony wyrzutami sumienia, patrząc na umierającego Glaukusa, który przebacza wyrządzone mu przez Greka krzywdy, oskarża publicznie cezara o podpalenie miasta. Nawrócony przez Pawła z Tarsu, przyjmuje chrzest i umiera śmiercią męczeńską na krzyżu. Przemianie ulega również świat Rzymian, opętany szaleństwem zbrodni i rozpusty. Następuje jego schyłek, a na gruzach imperium powstaje zalążek cywilizacji chrześcijańskiej, która w odróżnieniu od antycznego świata, przetrwała wieki.

strona:   - 1 -  - 2 -  - 3 -  - 4 - 

  Dowiedz się więcej