Powieść Jana Brzechwy jest utworem, skierowanym do dzieci i młodzieży. Opowiada o przygodach dwunastoletniego Adasia Niezgódki w niezwykłej Akademii pana Kleksa. Historia o Ambrożym Kleksie ma charakter fantastycznej baśni, w której pozornie realistyczne wydarzenia (nauka chłopców w szkole) przeplatają się z elementami baśniowymi – niezwykłość tytułowego bohatera, magiczne przedmioty, obecność postaci z innych bajek, niesamowite przygody bohaterów.
Czas akcji dzieła nie jest jednoznacznie określony, lecz wiele rzeczy wskazuje na to, iż są to czasy współczesne autorowi. Narratorem opowieści jest Adaś Niezgódka, który spisuje swoje przeżycia i wrażenia w formie pamiętnika. Narracja prowadzona jest w pierwszej osobie liczby pojedynczej w czasie teraźniejszym. Wszystkie wydarzenia przedstawione są w porządku chronologicznym.
Bohaterowie utworu scharakteryzowani są przede wszystkim w sposób bezpośredni – poprzez opis narratora i jego ocenę ich postępowania. W powieści występuje ponadto bohater zbiorowy – uczniowie Akademii. Na plan pierwszy zdecydowanie wysuwają się Ambroży Kleks i Adaś Niezgódka.
Język dzieła jest prosty, niezwykle barwny, przybliżony do toku mowy codziennej i ma charakter swobodnej relacji z życia w szkole. Świat przedstawiony ukazany jest z perspektywy dziecka i język powieści również został dostosowany do opowieści dziecka.
Powieść Jana Brzechwy odwołuje się do dziecięcej wyobraźni i dziecięcego poczucia humoru. Autor doskonale operuje dowcipem sytuacyjnym i językiem, tworząc barwy i magiczny świat, w którym rzeczy niemożliwe noszą znamiona prawdopodobnych.