41. Czym dla człowieka jest wolność? Omów zagadnienie na podstawie Dziadów część III Adama Mickiewicza. W swojej odpowiedzi uwzględnij również wybrany kontekst

MATURA 2025 - pełną odpowiedź na wszystkie pytania maturalne znajdziesz w ebooku - 110 odpowiedzi na pytania jawne. Sprawdzam >>

W "Dziadach" części III, ideologia mesjanizmu wpływa głęboko na rozumienie wolności. Polska, przedstawiona jako "Chrystus narodów", ma przynieść wybawienie od ucisku przez cierpienie i poświęcenie. "Matka Wolności" symbolizuje ten ciężar obowiązku, ale również nadzieję na przyszłą wolność. Wolność jest dla Polaków największym pragnieniem i najważniejszą wartością, za którą są gotowi na najwyższe poświęcenia, co potwierdza postać Konrada, dla którego wolność była tak istotna, że zaryzykował dla niej bunt przeciwko Bogu.

Konrad (w Prologu przedstawiony jako Więzień), bohater "Dziadów" części III Adama Mickiewicza, uważa wolność za najcenniejszą wartość, jednak jego pojęcie tego terminu jest wielowymiarowe. Dla Konrada wolność nie kończy się na uwolnieniu fizycznym, ale przede wszystkim dotyczy wolności umysłowej, którą traktuje jako barierę przeciwko złu. Gdy Anioł przepowiada mu wyjście z więzienia, Konrad nie jest zadowolony, uznając to za jedynie powierzchowną formę wolności, która go oddzieli od jego ojczyzny i uczyni jego poezję bezużyteczną.

W dalszej części utworu, szczególnie w Wielkiej Improwizacji, Konrad wykazuje głęboką pychę, która objawia się w jego relacji z Bogiem. Zwraca się do Niego z żądaniem "Daj mi rząd dusz!", co sygnalizuje zmianę w jego priorytetach. Chociaż nadal pragnie wolności dla swojej ojczyzny, wolność umysłów jego rodaków zdaje się być dla niego mniej ważna, zastąpiona przez ambicje i pychę.

Kontekst historyczny i biograficzny
Rzeczpospolita zniknęła z mapy Europy po III rozbiorze w 1795 roku, co doprowadziło do powstania listopadowego w latach 1830-1831 jako próby odzyskania niepodległości. Adam Mickiewicz, przebywając poza granicami Królestwa, napisał III część "Dziadów" w 1832 roku w Dreźnie, jako formę rehabilitacji za brak udziału w powstaniu. W utworze, poeta proponuje alternatywną ścieżkę do wolności, różną od walki zbrojnej, i analizuje koncepcję wolności zarówno na poziomie narodu, jak i jednostki.

Nawiązania (literatura)

• „Kordian” Juliusz Słowacki – dla tytułowego bohatera wolność była tożsama z odzyskaniem niepodległości, jednak jego działania doprowadziły go do klęski;
• „Ferdydurke” Witold Gombrowicz – Józio Kowalski pragnął wolności i wyzwolenia się z funkcjonujących w społeczeństwie norm, jednak przekonał się, że żaden człowiek nie jest do końca wolny ze względu na nakładane przez otoczenie „gęby”;
• „Rok 1984” George Orwell – główny bohater powieści dążył do wolności, która dotyczyła nie tylko możliwości swobodnego postępowania w świecie zewnętrznym, ale także sfery myśli i uczuć;