
- Adam Mickiewicz pokazał w dramacie problem wolności z perspektywy narodu żyjącego w niewoli oraz jednostki stawiającej wolności jako swój główny cel w życiu.
- Dla Konrada wolność była związana głównie z umysłem, a nie sferą fizyczną.
- Według bohatera wyjście z więzienia nie przyniosłoby mu wolności, bo dla niego wolność wiązała się z pobytem w ojczyźnie.
- W Wielkiej Improwizacji Konrad zwrócił się do Boga z żądaniem oddania mu władzy nad ludzkimi duszami, co świadczy o jego nadmiernej dumie i postrzeganiu wolności umysłów rodaków jako mało istotnej wartości.
- III część „Dziadów” porusza także tematykę dążeń Polaków do odzyskania niepodległości.
- Mickiewicz przedstawił w utworze koncepcję mesjanizmu, zgodnie z którą ofiara Polaków ma przynieść Europie upragnioną wolność.
Ponadto w dramacie wolność była przedstawiona także jako śmierć oznaczająca wybawienie od tortur czy trudnych myśli.
„Ferdydurke” Witold Gombrowicz – Józio Kowalski pragnął wolności i wyzwolenia się z funkcjonujących w społeczeństwie norm, jednak przekonał się, że żaden człowiek nie jest do końca wolny ze względu na nakładane przez otoczenie „gęby”;