Sielanka jako gatunek

„Sielanki” zajmują wyjątkowe miejsce w twórczości Szymonowica – więcej: wyjątkowe miejsce w poezji staropolskiej. Nieprzypadkowo jako polska nazwa idylli i bukoliki przyjął się tytuł tomu; twórcę „Sielanek” możemy uważać za prawodawcę tego gatunku w literaturze polskiej XVII, a poniekąd i XVII w. (Ziomek, s.440)

SIELANKA to gatunek literacki o proweniencjach antycznych. Ukształtował się w poezji greckiej, w twórczości Teokryta (III w. p.n.e.), który traktował sielankę albo jako realistyczny obrazek przedstawiający wiernie krajobraz oraz zajęcia i przeżycia bohaterów, albo jako formę literackiej zabawy kamuflującej aktualną problematykę społeczno-obyczajową. To właśnie z Teokryta (idylle) oraz z Wergiliusza (bukoliki) czerpał Szymonowic inspirację i wzorce dla swoich utworów. Podobnie jak antyczni poeci budował sielankową scenerię, kształtował partie liryczne i epickie, organizował dialogi pieśniowe. Te ostatnie pełnią szczególnie doniosłe funkcje, to tutaj zawarte zostają pouczenia rodem ze stoicyzmu oraz refleksje nad miejscem poezji i poety w społeczeństwie. Swoje odbicie znalazła tu również horacjańska zasada złotego środka (aurea mediocritas).

Sielanka obejmuje utwory tematycznie związane z życiem pasterzy, rolników, rybaków, myśliwych. Gatunek ten najczęściej wyraża się lirycznym monologu, poprzedzonym lub przeplecionym opisem albo dialogiem, ale czasem posługuje się formą czystego dialogu, formami narracyjnymi (sielanka epicka) lub dramatycznymi (sielanka udramatyzowana). Szczególną popularnością gatunek ten cieszył się w renesansie i oświeceniu (Franciszek Karpiński, Franciszek Dionizy Kniaźnin).

  Dowiedz się więcej