Streszczenia i opracowania lektur szkolnych klp klp.pl
Kiedy Sienkiewicz przystępował do pisania W pustyni i w puszczy, miał za sobą już 40 lat doświadczeń w pracy literackiej. Na początku XX wieku zyskał miano jednego z najpopularniejszych pisarzy świata, a jego powieści tłumaczono na blisko 30 języków i wydawano w rekordowych nakładach. Sam autor czuł się jednak już wyraźnie przemęczony i wyeksploatowany. Powieść dla młodzieży, która – jak się okazało – zamknęła jego literacką karierę, była przeto ostatnim wzlotem wyjątkowego talentu epickiego – w tym fragmencie, zaczerpniętym z książki Wiesława Kota W pustyni i w puszczy. Prawda i legenda autor przybliża okoliczności, gdy Sienkiewicz miał przystąpić do prac nad powieścią skierowaną do młodego czytelnika.

Pierwsze egzemplarze W pustyni i w puszczy ukazały się przed wigilią 1911 roku, stając się natychmiast ulubionym prezentem pod choinkę. Wcześniej powieść była drukowana w odcinkach w wielu pismach, np. "Kurierze Warszawskim", "Dzienniku Poznańskim", "Słowie Polskim", a także w "Dzienniku Chicagowskim".

Pisarz, który miał już na swoim „koncie” kilkoro dziecięcych bohaterów (m.in. postacie z nowel: Orso; Janko Muzykant), korzystał w czasie prac nad fabułą utworu z niezwykłych konsultacji. Jego „ekspertką” była 9-letnia Wanda Ulanowska – przybrana córka profesora Uniwersytetu Jagiellońskiego Bolesława Ulanowskiego, który prywatnie był oddanym przyjacielem Henryka. Pisarz aż do śmierci korespondował z Wandzią. Gdy przysyłał jej czekoladki, podpisywał karteczkę jako „Staś Tarkowski”. Dziewczynka była pierwowzorem Nel.

Pierwotnie powieść, która powstała w wielu miejscach (podczas pobytu Sienkiewicza w uzdrowisku Baden pod Zurychem w Szwajcarii, gdzie leczył się z malarii, w Oblęgorku, w licznych miastach Włoch, w Warszawie, w Krakowie, w Wiedniu, w Paryżu) i była efektem jego miłości do Afryki, którą zwiedził dwadzieścia lat wcześniej (w 1890 roku) i opisał w Listach z podróży do Ameryki, miała nosić tytuł Przygody dwojga dzieci w środkowej Afryce. W jednym z licznych listów Sienkiewicza czytamy interesującą wzmiankę dotyczącą bohaterów książki:
Będzie tam występował chłopiec Polak, dziewczynka Angielka, a prócz tego Beduini, Arabowie, Murzyni – ludożercy, nie licząc słoni, krokodylów, lwów, hipopotamów etc.
Ideą przyświecającą autorowi Trylogii było marzenie, by najnowszy utwór był nie tylko uciechą dla dzieci, lecz także dla ich rodziców. Jego wzorem był w tamtych latach Rudyard Kipling, autor Księgi dżungli.

Ekranizacje W pustyni i w puszczy


Pierwszej ekranizacji powieści Sienkiewicza podjął się Władysław Ślesicki. Superprodukcja, która weszła na ekrany kin w 1973 roku cieszyła się wielką popularnością. Dodatkowo film mógł pochwalić się piosenkowym hitem ze ścieżki dźwiękowej – piosenką Najjaśniejsza z jasnych gwiazd wykonywaną przez zespół 2+1.Co ciekawe w obsadzie aktorskiej filmu znalazło się jedynie czterech zawodowych aktorów (Stanisław Jasiukiewicz – Władysław Tarkowski, Edmund Fetting – Pan Rawlison, Zygmunt Hobot – Grek Kaliopuli, Zygmunt Maciejewski – Linde). Do castingu na role dziecięce zgłosiło się około 30 tys. chętnych. Ostatecznie rolę Stasia powierzono Tomaszowi Mędrzakowi, a Nel Monice Rosce. Ja i Tomek w ciągu kilku dni staliśmy się gwiazdami. Ludzie nie dawali nam przejść na ulicy, prosili o autografy i wspólne zdjęcia. Dniami i nocami stukali do drzwi naszych mieszkań, a telefon dzwonił non stop. Dostawałam codziennie stery listów z wyznaniami miłosnymi, mimo że miałam tylko 12 lat. Nieznajomi ludzie zapraszali nas na wakacje w najpiękniejsze regiony kraju. Aż dziw, jak to wszystko przetrzymałam, wspomina po latach Monika Rosca.

Ślesicki nieco unowocześnił historię Stasia i Nel. W jego filmie brakuje zwłaszcza obecnych u Sienkiewicza pochwał pod adresem angielskich kolonizatorów Czarnego Lądu. Zdanie o czarnoskórych i Arabach: Oni są przecież u siebie, które pada w filmie, najlepiej ukazuje różnicę pomiędzy wizją reżysera, a tą przedstawioną przez pisarza niemal sto lat wcześniej. Film okazał się wielkim sukcesem kasowym. W ciągu dwóch pierwszych tygodni (premiera miała miejsce 16 października 1973 roku) film obejrzało ponad dwa miliony widzów, a po miesiącu już trzy i pół miliona.

W 2000 roku reżyser Maciej Dutkiewicz zapragnął przypomnieć polskim widzom losy Stasia i Nel. Z powodu choroby zastąpił go południowoafrykański reżyser Gavin Hood. Podobnie jak przed laty zorganizowano casting na role dziecięce. Stasia zagrał Adam Fidusiewicz, a Nel Karolina Sawka. Obok nich na ekranie pojawili się „starzy wyjadacze”: Artur Żmijewski (Władysław Tarkowski), Andrzej Strzelecki (Pan Rawlison), Krzysztof Kowalewski (Kaliopuli), Krzysztof Kolberger (Linde) i Agnieszka Pilaszewska (Pani Olivier). Film kręcono głównie RPA. Jego premiera odbyła się w marcu 2001 roku. Chociaż wstępnie chęć obejrzenia filmu wyraziło aż 17 milionów Polaków (według badań OBOP) to obraz ten nie zgromadził aż tak wielkiej widowni. Powszechnie uważa się, że pod względem artystycznym pierwsza ekranizacja powieści Sienkiewicza była dużo lepsza.

Bibliografia


1.Kot W., W pustyni i w puszczy. Prawda i legenda, Poznań 2001.
2.Bujnicki T., Sienkiewicz i historia. Studia, PIW 1981.
3.Polska powieść XIX i XX wieku, pod red. L. Ludorowskiego, Lublin 1993.
4.W kręgu arcydzieł literatury młodzieżowej, pod red. L. Ludorowskiego, Lublin 1998.



Mapa serwisu: