Historia sporu o zamek

Akcję „Zemsty” Aleksander Fredro oparł na autentycznych wydarzeniach, a punktem wyjścia do rozpoczęcia pracy nad komedią było „historyczne podanie zwyczajów naszych ojców”.

W 1828 roku pisarz poślubił Zofię z Jabłonowskich Skarbkową. W posagu żona wniosła do ich małżeństwa klucz korczyński z połową starego zamku w Odrzykoniu. Druga połowa zamczyska należała do kogoś innego.

Fredro, przeglądając stare dokumenty, natrafił na akta procesowe właścicieli zamku odrzykońskiego z pierwszej połowy XVII wieku: Piotra z Dąbrownicy Firleja i Jana Skotnickiego. Firlej, dumny i bogaty wojewoda, zajmował zamek dolny. Skotnicki natomiast, znany w okolicy pieniacz, był właścicielem zamku górnego. Sąsiedztwo chudopachołka denerwowało zamożnego wojewodę, który robił wszystko, aby dokuczyć Skotnickiemu. Z biegiem czasu konflikt między nimi zaostrzał się, aż pewnego dnia Skotnicki skierował rynny na zabudowania, należące do sąsiada. Firlej nie pozostał mu dłużny i w rewanżu napadł na robotników, którzy naprawiali mury zamku górnego, niszcząc przy okazji rynny. Skotnicki pozwał go przed sąd i wygrał sprawę, lecz to nie zakończyło ich sporów. Kłótnie i utrudnianie sobie życia ciągnęły się do roku 1638, kiedy to wojewodzic Piotr Firlej poślubił kasztelankę Zofię Skotnicką.

Fredro postanowił wskrzesić historię na kartach swej komedii. Akcję przeniósł w czasy mu współczesne, a w starym zamczysku umieścił dwóch antagonistów: Cześnika Raptusiewicza i Rejenta Milczka, którzy żyją obok siebie, nienawidząc się i robiąc wszystko, aby skutecznie dokuczyć sąsiadowi. Nieprzejednani wrogowie nie dostrzegają, że między synem Rejenta a bratanicą Cześnika rodzi się uczucie. Pierwszy uświadamia to sobie Milczek i postanawia uniemożliwić młodym potajemne schadzki w ogrodzie. Rozpoczyna naprawę muru granicznego, czym jedynie wzbudza gniew Raptusiewicza. Ludzie Cześnika napadają na murarzy, a Rejent pragnie to wykorzystać przeciw sąsiadowi. Postanawia zemścić się na Raptusiewiczu i zawiera umowę z jego narzeczoną, Podstoliną, obiecując jej małżeństwo z synem. Doprowadzony do ostateczności Cześnik zmusza Wacława Milczka do poślubienia swej wychowanicy, a ślub młodych kończy konflikt między zwaśnionymi rodami.

Spór o zamek jest głównym wątkiem komedii Aleksandra Fredry.

  Dowiedz się więcej