Streszczenia i opracowania lektur szkolnych klp klp.pl

Geneza Zemsty Fredry

Treść Zemsty ma swe źródło w autentycznym konflikcie. Otóż gdy w 1828 roku Fredro ożenił się z Zofią Skarbkową, otrzymał w posagu m.in. połowę starego zamku w Odrzykoniu. Druga należała do innej rodziny. Przeglądając papiery otrzymanego majątku znalazł akta procesowe właścicieli zamku z XVII wieku. Byli nimi Piotr Firlej i Jan Skotnicki. Firlej zajmował zamek dolny, zaś słynny z pieniactwa Skotnicki – górny.

Firlej,... więcej





Charakterystyka bohaterów Zemsty

Fredro przedstawił w dramacie szereg postaci z historycznie różnych pokoleń, wywodzących się z różnych klas społecznych, o często skomplikowanym charakterze. Przewyższył w tym względzie oświeceniowych dramaturgów, których był kontynuatorem. Nie zapomniał o typowych dla komedii oświeceniowej bohaterach, przedstawiając ich jednak ze zdecydowanie większym kunsztem. W Zemście umieścił także bohaterów zupełnie nowych, odbiegających... więcej



Czas i miejsce akcji Zemsty

Akcja „Zemsty” Aleksandra Fredry rozgrywa się w czasach współczesnych autorowi – na przełomie XVIII i XIX wieku, u schyłku Rzeczpospolitej Szlacheckiej.

Miejscem akcji jest niewielka wieś, położona na mazowieckiej prowincji, na co wskazuje adnotacja pisarza pod spisem osób, występujących w sztuce – „scena na wsi” oraz pojawiające się w tekście regionalizmy. Wszystkie wydarzenia rozgrywają się... więcej





Rodzaje komizmu - dlaczego się śmiejemy gdy czytamy Zemstę

Największym walorem „Zemsty” jest niewątpliwie komizm. Aleksander Fredro wykorzystał w komedii trzy rodzaje komizmu:

komizm sytuacyjny – związany jest z umieszczeniem akcji dzieła w starym zamczysku i sporem między nienawidzącymi się sąsiadami o niszczejący mur graniczny. Komizm sytuacyjny uwidacznia się również w poszczególnych scenach komedii, takich jak: dyktowanie listu przez Cześnika, scena oświadczyn... więcej



Wątek miłosny w Zemście - miłość Wacława i Klary

Miłość Wacława i Klary jest jednym z wątków „Zemsty” Aleksandra Fredry. Młodzi należą do zwaśnionych rodów. Wacław jest synem Rejenta Milczka, a Klara – bratanicą Cześnika Raptusiewicza, który zaopiekował się dziewczyną po śmierci jej ojca.

Spotkali się po powrocie Wacława z Warszawy, gdzie pobierał nauki i pod fałszywym imieniem księcia Rodosława uwodził Podstolinę. Młodzieniec ujrzał w ogrodzie Klarę,... więcej



Charakterystyka szlachty w „Zemście”

Obraz szlachty polskiej w „Zemście” wyłania się przede wszystkim z kreacji postaci głównych bohaterów, którzy są przedstawicielami tej samej klasy społecznej i ukazani zostali w szczególnym okresie dla polskiego społeczeństwa.

Na oczach Aleksandra Fredry kończyła się rzeczpospolita szlachecka, ustępując miejsca młodemu pokoleniu, które wniosło ze sobą nową formację kulturalną. „Zemsta” stała się dzięki... więcej





Historia sporu o zamek

Akcję „Zemsty” Aleksander Fredro oparł na autentycznych wydarzeniach, a punktem wyjścia do rozpoczęcia pracy nad komedią było „historyczne podanie zwyczajów naszych ojców”.

W 1828 roku pisarz poślubił Zofię z Jabłonowskich Skarbkową. W posagu żona wniosła do ich małżeństwa klucz korczyński z połową starego zamku w Odrzykoniu. Druga połowa zamczyska należała do kogoś innego.

Fredro, przeglądając... więcej



Budowa i język „Zemsty”

„Zemsta” Aleksandra Fredry składa się z czterech aktów, podzielonych na poszczególne sceny. Akt I stanowi ekspozycję – wprowadza czytelnika/widza w świat przedstawiony, przybliża bohaterów oraz zapoznaje go z głównym wątkiem komedii, jakim jest konflikt o mur graniczny pomiędzy Cześnikiem a Rejentem. W akcie I następuje również zawiązanie akcji, która rozwija się w kolejnych aktach, prowadząc... więcej



Plan wydarzeń Zemsty

1.Małżeńskie plany Cześnika.

2.Przybycie Papkina.

3.Papkin w roli swata.

4.Naprawa muru.

5.Potajemne spotkanie Wacława i Klary.

6.Bójka przy murze.

7.Wacław „jeńcem” Papkina.

8.Wspólny plan Wacława i Papkina.

9.Spotkanie Wacława i Podstoliny.

10.Oświadczyny Papkina.

11.Warunek Klary.

12.Zgoda Podstoliny na oświadczyny Cześnika.

13. Wyzwanie Rejenta na pojedynek przez Cześnika.

14.Rozmowa Rejenta z synem.

15.Plan Rejenta.

16.Papkin... więcej





Znaczenie i uniwersalizm Zemsty

„Zemsta” Aleksandra Fredry była swoistym i żartobliwym obrachunkiem pisarza z konwencjami preromantyzmu i romantyzmu oraz stanowiła parodię schematów powieści gotyckiej.

Autor ukazał w niej zmierzch polskiej szlachty, uwidaczniając w kreacji głównych bohaterów jej wszystkie wady i słabostki. Dzięki komizmowi utwór zyskał charakter ponadczasowy i uniwersalny.

Dzieło uwidacznia ludzkie przywary, które są nadal... więcej



Charakterystyka porównawcza Cześnika i Rejenta

Cześnik Raptusiewicz i Rejent Milczek to głównie bohaterowie „Zemsty” Aleksandra Fredry. Obaj są mężczyznami w podeszłym wieku, są przedstawicielami jednej epoki i należą do tej samej klasy społecznej – szlachty. Autor komedii ukazał ich na zasadzie kontrastu.

Cześnik Raptusiewicz jest mężczyzną wysokim, krzepkim i dobrze zbudowanym, choć z racji podeszłego wieku cierpi na różne dolegliwości. Sprawuje urząd... więcej



Konstrukcja akcji w Zemście

Osią konstrukcyjną Zemsty jest konflikt dwóch czołowych postaci: Cześnika i Rejenta. Konflikt ten zasadzał się na kwestiach ekonomicznych (ożenek z bogatą Podstoliną byłby dla obu szlachciców korzystnym interesem) oraz różnicach społecznych, dzielących bohaterów (Cześnik zajmował stosunkowo wysokie miejsce w tabeli urzędów szlacheckich, Rejent – zdecydowanie niższe). Podejście do sprawy konfliktu jest jednak groteskowe,... więcej





Główne wątki w „Zemście”

Wątek główny – dotyczy sporu o mur i wzajemnych, nieprzyjaznych relacji między Cześnikiem a Rejentem.
W starym zamku zamieszkuje dwóch nienawidzących się sąsiadów: Cześnik Maciej Raptusiewicz i Rejent Milczek. Jedna połowa budynku prawnie należy do Klary – bratanicy Cześnika, druga do Rejenta. Rozdziela je mur, który miejscami jest wyszczerbiony. Przez wyłom odbywa się „nielegalna” komunikacja bohaterów. Rejent, jako... więcej



Znaczenie tytułu i motta „Zemsty”

Tytuł Zemsta nierozerwalnie wiąże się z mottem utworu:
„Nie masz nic tak złego, żeby się na dobre nie przydało.
Bywa z węża dryjakiew (lekarstwo), złe często dobremu okazyją daje.”
(A. Fredro)

Odwet zaplanowany przez Cześnika okazał się zbawienny w skutkach dla większości bohaterów. Raptusiewicz na złość Rejentowi za to, że „podkradł” mu narzeczoną - wdowę, postanowił nie dopuścić do ślubu... więcej



„Zemsta” cechy komedii (dramat)

Dramat jest obok epiki i liryki jednym z trzech rodzajów literackich. Sytuuje się na pograniczu literatury i teatru - jest przeznaczony do wystawienia na scenie, a wywodzi się ze starożytnych greckich obrzędów związanych ze świętem boga wina – Dionizosa. (dramat antyczny). Wystawiano wówczas na scenie teatru greckiego sztuki (tragedie, komedie polityczne), w których główną postacią był kozioł – wyobrażany jako bożek Pan... więcej