Jak napisać dobrą rozprawkę?

Rozprawka jest pisemną formą wypowiedzi, mającą charakter rozważań na ściśle określony temat. Jest najdoskonalszą i zarazem najtrudniejszą formą wypowiedzi, ponieważ wymaga od ucznia udowodnienia jakiegoś zagadnienia, problemu czy też zagadnienia. Uczeń musi wykazać się właściwym zrozumieniem tematu oraz logicznym myśleniem, dobierając argumenty tak, aby w pełni uzasadnić postawioną tezę, przekonać do niej i wyjaśnić, rozwiewając wszelkie wątpliwości.

Wyróżniamy dwa podstawowe rodzaje rozprawki:
1. dedukcyjną – w przypadku rozprawki dedukcyjnej uczeń wychodzi od tezy, co do słuszności której jest przekonany. Następnie prezentuje szereg argumentów, potwierdzających słuszność postawionej tezy, na koniec przytaczając ponownie udowodnioną już tezę.

2. indukcyjną – punktem wyjścia do rozważań jest hipoteza, co do słuszności której uczeń nie jest całkowicie przekonany, wymagająca sprawdzenia. Następnie przedstawia argumenty, starając się potwierdzić słuszność postawionej hipotezy, a w zakończeniu przytacza tezę, którą uzyskał dzięki udowodnieniu jej przez przytoczone argumenty.

Wyznaczniki rozprawki

1. Rozprawka powinna być tekstem skończonym, przemyślanym i zamkniętym.
2. Rozprawka wymaga od autora zajęcia jasno wyrażonego stanowiska wobec tematu i umiejętnego uzasadnienia tego stanowiska za pomocą odpowiednio dobranych argumentów.
3. Rozprawka ma ściśle określoną kompozycję, której należy przestrzegać.
4. Teza, postawiona we wstępie, musi być potwierdzona wystarczającą ilością argumentów, w pełni wyczerpującą temat rozprawki.

Kompozycja rozprawki

Rozprawka ma ściśle określoną kompozycję trójdzielną, której należy bezwzględnie przestrzegać:
I Wstęp czyli teza – we wstępie do rozprawki uczeń stawia tezę bądź hipotezę.

II Rozwinięcie czyli argumenty – w rozwinięciu uczeń stara się potwierdzić postawioną wcześniej tezę lub udowodnić słuszność hipotezy. Powinien wykorzystać wszystkie możliwe argumenty i kontrargumenty, udowadniając swoje racje i w razie potrzeby potwierdzając je odpowiednimi cytatami lub odwołaniami. Każdy argument powinien zaczynać się od nowego akapitu, tworząc logiczny ciąg z poprzednimi i następnymi argumentami.

III Zakończenie czyli potwierdzenie tezy (w przypadku rozprawki dedukcyjnej) lub postawienie tezy, wyprowadzonej z postawionej we wstępie i udowodnionej hipotezy (w przypadku rozprawki indukcyjnej).

Pisząc rozprawkę, uczeń może posłużyć się gotowymi schematami zdań, które są charakterystyczne dla kolejnych elementów kompozycyjnych wypowiedzi:

1. Wstęp: Nawiązując do tematu…, Założeniem tematu jest…, Odpowiedź nie jest prosta, dlatego stawiam hipotezę…, Moim zdaniem…

2. Rozwinięcie: Po pierwsze…, Należy również uwzględnić…, Nie można pominąć…, Warto zauważyć…, Koniecznym jest rozważenie również…

3. Zakończenie: Myślę, że… Sądzę, że…, Opieram swój wniosek…, Wnioskuję, iż…, Stwierdzam, że…

Jak napisać dobrą rozprawkę? Plan rozprawki

1. Najważniejsze w pisaniu rozprawki jest właściwe zrozumienie tematu. Od tego będzie w dużej mierze zależało powodzenie twej pracy: postawienie właściwej tezy i dobór odpowiednich argumentów. Zanim przystąpisz do pisania rozprawki, dokładnie przeanalizuj i zinterpretuj temat. Zastanów się, jakich pojęć dotyczy i jakie wyrażenia pojawiają się w nim.

2. Postaw tezę lub hipotezę. Teza powinna mieć kształt zdania twierdzącego, w którym zajmujesz określoną, niepodważalną postawę wobec tematu i masz świadomość, że jej słuszność zdołasz potwierdzić argumentami. Hipoteza natomiast jest założeniem wstępnym, którego słuszność będziesz musiał potwierdzić argumentami. Dobierz odpowiednie argumenty i uporządkuj je od najbardziej znaczącego do najmniej ważnego.

3. Wstęp rozprawki nie musi być długi – może mieć charakter krótkiego i rzeczowego wprowadzenia do tematu. Koniecznie przedstaw swoją tezę lub hipotezę i zasygnalizuj dalszy tok rozważań.

4. Przedstaw kolejne argumenty, pamiętając, aby każdy zaczynał się od nowego akapitu. Najpierw skup się na argumentach, potwierdzających słuszność twojej tezy. Każdy argument przedstaw, uzasadnij, dokładnie przeanalizuj i w miarę możliwości poprzyj odpowiednim cytatem. Możesz również przedstawić kontrargumenty dla twojej tezy bądź hipotezy, lecz musisz je odpowiednio podważyć, aby nie były sprzeczne z twoimi założeniami.

5. W zakończeniu podsumuj swoje rozważania, wyciągnij wnioski i własny osąd, potwierdzając postawioną we wstępie tezę. Jeśli postawiłeś hipotezę, przekształć ją w tezę, opierając się na wnioskach, wynikających z przestawionych argumentów.

Najczęściej występujące błędy

1. Brak spójności i płynności w przedstawianiu kolejnych argumentów.
2. Postawiona teza nie jest potwierdzona argumentami lecz opisem zagadnienia, swobodnym nawiązaniem do tematu rozprawki.
3. Kolejne argumenty nie zaczynają się od nowego akapitu, tworząc jeden ciąg.
4. Autor nie potrafi poprzeć tezy konkretnymi argumentami.

  Dowiedz się więcej