klp.plEpos rycerski – podgatunek eposu, rozwijający się w Średniowieczu, opowiadający o czynach walecznych rycerzy.
Romans rycerski – rozbudowany utwór narracyjny, o fabule zwykle jednowątkowej, obfitujący w zawikłane sytuacje, intrygi, nieprawdopodobne zdarzenia i zbiegi okoliczności, mające najczęściej charakter awanturniczo-erotyczny.
Chanson de geste – pieśń o czynach. Gatunek ten należący do jednego z najstarszych w Średniowieczu, ukazywał bohaterskie czyny postaci legendarnych, bądź też historycznych. Obejmował francuskie poematy epickie z XII-XIII wieku. W utworach należących do tego gatunku wydarzenia historyczne mieszają się ze zmyślonymi, zaś postacie prawdziwe, jak na przykład Karol Wielki, z fikcyjnymi (na przykład Roland). Twórców chansons de geste nazywano truwerami, zaś ich wykonawców – żonglerami. Początkowo utwory były przekazywane drogą ustną. Zazwyczaj były śpiewane przez żonglerów, którzy wędrowali od zamku do zamku, przyjeżdżali na odpusty i wszędzie, gdzie tylko się pojawiali, śpiewali pieśni o bohaterskich czynach przy akompaniamencie muzyki. Dopiero w późniejszych czasach utwory te zostały spisane i dzięki temu przetrwały do naszych czasów.
Od początku XIII wieku mówiono o trzech grupach chansons de geste:
- Cykl królewski, związany z osobą króla Karola Wielkiego (tj. Pieśń o Rolandzie)
- Cykl Garina z Monglane; centralną postacią jest tu Wilhelm z Orange.
- Cykl „buntowników”, czyli nieposłusznych wasali.
Granica między eposem rycerskim, chanson de geste i romansem rycerskim jest płynna, często trudno jest dokładnie sprecyzować, który utwór należy do którego z gatunków. Na pewno można powiedzieć, że chanson de geste rozwijał się stosunkowo wcześnie, w XII-XIII wieku, i generalnie tym terminem określamy dzieła literatury francuskiej. Romans rycerski rozwijał się później. Chanson de geste można też traktować jako odmianę eposu rycerskiego.
Apokryf – anonimowy tekst związany tematycznie z Biblią, nie należący jednak do kanonu ksiąg biblijnych. Uzupełnia historie biblijne licznymi szczegółami i epizodami o atrakcyjnej fabule, ale często sprzeczne z zawartością ksiąg kanonicznych. Uważano, iż teksty te były autorstwa wybitnych postaci w dziejach. Rozwój apokryfów przypada głównie na II i III wiek po Chrystusie. Utwory te wypełniały luki Pisma Świętego w tych miejscach, które dotyczyły np. codziennego życia Jezusa, Maryi, Apostołów. Legendarne motywy apokryficzne rozpowszechniły się w Średniowieczu w wielu utworach narracyjnych, zwłaszcza w hagiografii.
strona: - 1 - - 2 - - 3 -
Autor: