Nazwa grupy pochodzi od greckiego słowa sofos, które oznacza „zręczny, mądry, chytry”. Sofista oznacza człowieka, który osłabia prawdę, umacnia fałsz, bo ma w tym realny interes. Dla Sokratesa sofistyka była pozorną mądrością, uprawianą z miłości do zysku.
Nowością wprowadzoną przez sofistów była metoda naukowa, polegająca na połączeniu wiedzy teoretycznej i doświadczenia życiowego, co miało prowadzić do ogólnych wniosków. Kładli nacisk na praktyczne umiejętności, stad też filozofia musiała być nauką praktyczną. Używali pojęcia arete, czyli cnoty, rozumianej jako umiejętność dobrego przeżycia, usprawnienie do czynienie dobra. Postępowanie cnotliwe dawało ludziom szczęście. Z początku cnota dostępna była tylko dla nielicznych, cnotliwym należało się urodzić (cnota przynależała do stanu arystokratycznego). Sofiści uznali jednak, że z cnotą nie trzeba się urodzić, ale trzeba się jej nauczyć. Stąd więc życie cnotliwe jest dostępne dla każdego, kto tylko chce z niego skorzystać. Sofiści za swoje nauki pobierali pieniądze (co krytykował ich przeciwnik, Sokrates).
Nurt myśli sofistycznej dzieli się na trzy podgrupy:
Najbardziej znanym sofistą był Protagoras z Abdery (ok. 487-420 r. p.n.e.), który stworzył pojęcie tzw. homo mensura –
„człowiek jest miarą wszystkich rzeczy - istniejących, że istnieją, a nieistniejących, że nie istnieją.”Jego poglądy zbliżały się więc w stronę relatywizmu, uważał, że o tym, czy coś jest dobre czy złe decyduje człowiek, wartości moralne nie są dane z góry.
Protagoras był agnostykiem – gdy ktoś spytał się go, czy wierzy w greckich bogów, odpowiedział:
„Sprawa jest trudna, a życie ludzkie krótkie.”Wymyślił również metodę dyskusji, która nie zbliżała do prawdy, lecz przekonywała do własnych poglądów (tzw. antylogia). Cnota była dla niego zdolnością kierowania sprawami publicznymi.
strona: - 1 - - 2 -