Okres wielkich syntez

Platon
Platon zasłynął z koncepcji tzw. idei. Są to rzeczy, których nie można sobie wyobrazić i zidentyfikować przy bezpośrednim poznaniu, ale mimo to i tak istnieją. Istnieją one w ponad światem zmysłowym, są formami, przyczyną świata. Są: niematerialne, niezmienne, są bytami oraz są poznawane poprzez duszę. Skoro więc ludzka dusza potrafi poznać rzeczy ponadzmysłowe, sama musi być czymś ponadzmysłowym i musi mieć podobną do nich naturę.

Idee w świecie obecne są na cztery sposoby:

naśladownictwo (mimezis) – byt zmysłowy upodobnia się do idei, idea jest wzorem, który należy naśladować,

partycypacja (meteksis) – rzecz zmysłowa uczestniczy w świecie idei,

wspólnota – idea ma części wspólne z rzeczami materialnymi,

obecność (paruzja) – idea tłumaczy rzecz materialną, bo jest w niej obecna.

Dwie najwyższe platońskie zasady to tzw. jednia i diada. Jednia to jedna przyczyna, która zawiera w sobie wszystkie inne, jest najdoskonalsza i absolutna w swej jedności. Diada jest natomiast przyczyną wielości w świecie, rozbicia i fragmentaryzacji.

Świat skonstruowany jest więc w następującą hierarchię bytów:

Na samej górze: najwyższe zasady – jednia i diada

Idee

Byty materialne

Dusze

Świat zmysłowy

Platon był także autorem koncepcji Demiurga, czyli boga-rzemieślnika. Idea sama z siebie nie może się powielać w świecie zmysłowym, materialnym. Stąd też powstała koncepcja Demiurga – rzemieślnika, który widzi idee w świecie i na ich podstawie tworzy z gliny, materii, ciała, będące odbiciami idei. Do ciał ludzkich dołącza również dusze. To on powoduje ginięcie i powstanie bytów.

Ważne miejsce w filozofii Platona zajmuje teoria państwa idealnego. Państwo ma się zająć obywatelem jako rozumną duszą. Ma pokazywać obywatelowi, jak ten ma się rozwijać i dochodzić do idei, co daje każdemu prawdziwe szczęście. Społeczeństwo dzieli się na trzy grupy, którym odpowiadają trzy części duszy i trzy cnoty:

Mędrcy (filozofowie) – grupa najmniej liczna, kierująca się rozumem i najlepiej rządząca, są starannie wychowani, nauczeni taktyki wojennej, ekonomii, są przygotowani do zjednoczenia z ideami, rządzą najlepiej, bowiem wcale nie chcą rządzić – czynią to tylko z poczucia obowiązku. Ich cnota jest mądrość, a odpowiadająca im część duszy to część rozumna.

Żołnierze – utrzymują wewnętrzny porządek w państwie, bronią państwa i jego granic, są biegli w sztuce wojennej, nie mogą mieć rodzin, nie mają nic własnego – wszystko jest dla nich wspólne, bo otrzymują to od państwa. Ich cnota jest męstwo, a odpowiadająca im część duszy to część gniewliwa.

Robotnicy – mogą dojść do doskonałości tylko wtedy, gdy będą się kierować umiarkowaniem, wytwarzają dobra materialne, mają rodziny i własność. Ich cnotą jest więc umiarkowanie, a odpowiadająca im część duszy to część pożądliwa.

strona:   - 1 -  - 2 -  - 3 - 

  Dowiedz się więcej