klp.plPortret Żyda odnajdziemy w jednym z opowiadań Tadeusza Borowskiego, pochodzącego ze zbioru „Pożegnanie z Marią”, a noszącego tytuł „Dzień na Harmenzach”. Borowski przedstawia w nim prace więźniów obozu koncentracyjnego, wśród nich jednego z Żydów - Bekera.
Autor w swoim opowiadaniu poprzez ukazanie postaci Bekera potępia człowieka i drzemiące w nim ciemne siły. Jednak to pragnienie życia potrafi wyzwalać w nim nieludzkie zachowania. Autor nie komentuje swoich zapisków, pozostawia to czytelnikowi, pokazuje, jak nienaturalne, pełne okrucieństwa, oparte na zasadach „odwróconego dekalogu” środowisko może wpłynąć na człowieka i zniszczyć wszelkie jego zasady moralne.
Żyd Beker to zdegradowany więzień. Jest podporządkowany przepisom obozu, a jednocześnie zakłamany. Nie okazując współczucia innym i zabijając za wykroczenia, sam uważa, że zasady obozowe jego nie dotyczą. Człowiek ten zatracił ludzkie wartości, o czym świadczą jego słowa: „Głód jest wtedy prawdziwy, gdy człowiek patrzy na drugiego człowieka jako na obiekt do zjedzenia. Ja już miałem taki głód”. Jego potrzeby ograniczają się tylko do zaspokojenia głodu.
Więźniowie, którzy nie upadli tak nisko, traktują go jak mordercę, gardzą nim, mówią do niego: „Bydlę! (…) Mam nadzieję, że razem ze swoimi wrzodami pójdziesz do komina (…) Boisz się, co? Nosił wilk…”. To jedyna kreacja Żyda wśród przedstawionych, która jest negatywna. Jednak należy pamiętać, że ten obraz Żyda nie świadczy o całym narodzie, a raczej stanowi przykład człowieka słabego, zniszczonego doszczętnie przez obóz. Gdyby nie wojna, zdarzenia te nie miały by miejsca. Ten obraz Żyda stanowi w literaturze świadectwo ogromu zagłady II wojny światowej polegającej nie tylko na mordach, ale na wyniszczeniu ludzkiej psychiki.
Autor: