Znaczenie opowiadań Borowskiego

Tadeusz Borowski był autorem jednych z pierwszych powojennych utworów o „czasach pogardy” ukazujących prawdziwą rzeczywistość okupacji i życia w obozach koncentracyjnych. W swych opowiadaniach jest bezkompromisowy, rzetelnie ukazuje obraz człowieka zlagrowanego oraz zanik wszelkiej moralności. Utwory te odwołują się do autentycznych wydarzeń i oparte są na doświadczeniach autora.

Zbiór „Pożegnanie z Marią” to przede wszystkim dokument, który dla wielu ludzi urodzonych po wojnie lub nie znających rzeczywistości wojennej jest unikalnym zapisem tego do czego zdolny jest człowiek. Przedstawiają one zarówno obraz masowej zagłady ludzi i masowych mordów, jak i zachowania oprawców i ich ofiar. Autor nie przemilcza zezwierzęcenia więźniów i popełnianych przez nich zbrodni i wykroczeń, które służyły jedynie temu, by przeżyć.

Ponadto ważne dla literatury polskiej jest nowatorstwo opowiadań i wprowadzenie na taką skalę metody behawiorystycznej. Jej wybór okazał się niezwykle trafny w ukazaniu obozowego świata. Uwydatnia i z całą bezwzględnością opisuje zdegradowaną psychikę człowieka w obliczu głodu i śmierci, przestrzega przed powtórzeniem „hitlerowskiego eksperymentu” w przyszłości.

Na tle innych utworów opisujących wojenne zbrodnie prozę Borowskiego cechuje brutalizm i niezwykły pesymizm. Autor, nie bez pewnych racji oskarżany był o nihilizm. Udowadniał on, że człowieczeństwo nie jest oparte na silnych podstawach, a wartości jakie niesie cywilizacja, kultura. literatura czy sztuka łatwo mogą ulec degradacji. Dehumanizacja człowieka może nastąpić niezwykle szybko, nawet w kręgu kultury europejskiej, która przecież wprowadziła humanizm jako jedną z czołowych idei. Opowiadania mogą przerażać katastrofalną wizją, a zarazem zmuszają do zastanowienia nad siłą wartości, które wyznajemy.

  Dowiedz się więcej