Słyszę, kędy się motyl kołysa na trawie,
Kędy wąż śliską piersią dotyka się zioła.
W takiej ciszy! – tak ucho natężam ciekawie,
Że słyszałbym głos z Litwy. – Jedźmy, nikt nie woła!
Po raz pierwszy pojawia się w tym miejscu, charakterystyczna dla Sonetów krymskich , tęsknota za Litwą. O tym, jak bardzo wędrowiec oddalony jest od swojej ojczyzny, świadczy to, że mógł usłyszeć motyla, lecące żurawie, a głos z Litwy do niego nie dociera. Kraj ojczysty jest poza tą ogromną przestrzenią jaką ogarnia zmysłami podmiot liryczny.
Podmiot liryczny w żadnym z sonetów nie nazywa się patriotą, nie pisze o odzyskaniu niepodległości, nie porusza wprost spraw politycznych. Jednak problem nostalgii, utraconej ojczyzny i poczucia wykorzenienia jest głównym tematem sonetów. Poeta wyjaśnia to w wierszu Cisza morska:
O myśli! w twojej głębi jest hydra pamiątek
Hydra pamiątek to bolesne wspomnienia, nad którymi podmiot liryczny nie ma kontroli. Motyw pragnienia niepamięci pojawia się wielokrotnie:
Czekam, aż myśl, jak łódka wirami kręcona,
Zbłąka się i na chwilę w niepamięć pogrąży.
pisze poeta w sonecie Bajdary.
Paradoksalnie jednak pragnie on też pamięci, która staje się jedyną dostępną mu formą obecności w ojczyźnie.
Patriotyzm Mickiewicza przejawia się też w porównaniach Litwy i Krymu. Nostalgia nie pozbawiła wędrowca wrażliwości na piękno, zachwyca się on egzotyczną przyrodą i orientalnymi pejzażami. Jednak w sonecie Pielgrzym podmiot liryczny wyznaje:
Litwo! piały mi wdzięczniej twe szumiące lasy
Niż słowiki Bajdaru, Salhiry dziewice;
I weselszy deptałem twoje trzęsawice
Niż rubinowe morwy, złote ananasy
Bogactwo wrażeń, doznań nie pomaga mu zapomnieć. Litwa jest wciąż obecna w myślach wędrowca.
FORMA
Romantyczne cechy Sonetów krymskich przejawiają się nie tylko w planie treści. Również pod względem formy cykl ten jest doskonałym przykładem twórczości tej epoki.
Mickiewicz modyfikuje klasyczny i rygorystyczny gatunek jakim jest sonet wprowadzając do niego elementy dramatyczne: dialogi, pytania, monologi. Tym samem staje się on gatunkiem synkretycznym. Poeta przesuwa też granicę między częścią opisową a refleksyjną wiersza niekiedy rezygnując nawet z jednej z nich. Rozluźnienie sztywnych ram gatunkowych pozwala na lepsze przedstawienie romantycznej wrażliwości Pielgrzyma.
strona: - 1 - - 2 - - 3 - - 4 - - 5 - - 6 - - 7 -