Fantazy - bohaterowie, opracowanie

Główni bohaterowie Fantazego

Fantazy – tytułowy bohater dramatu to człowiek przybierający pozę wielkiego romantyka. Hrabia twierdzi, że jest poetą, chociaż nikt nie widział jego utworów. Jest on cyniczny, zakłamany, a przede wszystkim znudzony. W poszukiwaniu nowych wrażeń zamierzał odkupić od swoich sąsiadów (Respektów) ich piękną córkę za pół miliona. Przybył na Podole w poszukiwaniu nowych wrażeń, pomysł poślubienia prostej dziewczyny wydał mu się na tyle ekscytujący, że postanowił nie szczędzić grosza na jego realizację. Zdawał sobie sprawę, że Dianna nigdy go nie pokocha, ale mimo tego zamierzał ją poślubić.

Fantazy wzorował się na romantycznych bohaterach, próbował żyć według wskazówek wielkich pisarzy epoki, lecz swoimi czynami zaprzeczał wyznawanym przez nich ideałom. Uciekł przed prawdziwą miłością, czyli Idalią, w poszukiwaniu nowych wrażeń. Gdy piękna kobieta odnalazła go na Podolu ten szydził sobie z niej. Podświadomie zdawał sobie jednak sprawę, że Idalia to miłość jego życia. Wreszcie dociera to do niego, gdy orientuje się, że powinien ustąpić Janowi w poślubieniu Dianny.

Śmierć Majora, która miała być oczyszczającą ofiarą dla wszystkich bohaterów dramatu tylko pozornie nim wstrząsa. Fantazy postanowił wyruszyć do Rzymu wraz z Idalią, a tam pewnie znów się nią znudzi i ucieknie od niej w poszukiwaniu nowych wrażeń.

Idalia – ukochana Fantazego, którego ten nie był tak naprawdę wart. Była ona kobietą szlachetną, sympatyczną, uprzejmą, dobrze wychowaną i beznadziejnie zakochaną w hrabim. Pod jego wpływem przyjęła pozę romantyczną, co było widać w każdym jej czynie i słychać w każdym wypowiedzianym słowie. Doskonale zdawała sobie sprawę z tego, że planowane małżeństwo Fantazego z Dianną to tak naprawdę interes. Nie czuła nienawiści do dziewczyny, wręcz przeciwnie chciała jej pomóc. Zaoferowała Janowi pół miliona, by ten odkupił swoją ukochaną od Respektów. Tym samym odzyskała dla siebie Fantazego.

Major – Rosjanin Waldemar Hawryłowicz brał niegdyś udział w powstaniu dekabrystów. Miał wówczas niepowtarzalną okazję zabić cara, lecz wpojony szacunek do autorytetu władcy nie pozwolił mu na to. Przez całe życie żałował tej decyzji. Za udział w powstaniu został zesłany na Sybir. Tam zaprzyjaźnił się z Respektami (zesłanymi na czas powstania listopadowego) i Janem. Był to człowiek honoru o wielkim sercu, który kochał Polaków. Nie zawahał się poświęcić własnego życia, by umożliwić Janowi i Diannie ślub. Po jego śmierci para miała otrzymać spadek po nim. Zapewnił tym czynem nie tylko szczęście małżeńskie zakochanym, ale i dostatek Respektom oraz uchronił pracujących dla nich chłopów przed rekwizycją.

Jan – zasłużył się jako organizator oddziałów chłopskich w okresie powstania listopadowego. Z kosą w ręku walczył nie tylko niepodległość Polski, ale i wyzwolenie się spod ucisku ziemiaństwa. Za swoją działalność został zesłany na Sybir, a za buntowanie rosyjskich chłopów wcielono go do armii carskiej. Na zesłaniu zaprzyjaźnił się z Majorem Hawryłowiczem. Powrócił na Podole, aby zwolnić Diannę z danego mu słowa. Chociaż bardzo ją kochał zdawał sobie sprawę, że nie będzie w stanie zapewnić jej dostatniego życia, do jakiego przywykła. Orientując się, iż kobieta chcąc ratować chłopów i rodzinę ma zamiar poślubić hrabiego, usuwa się w cień. Dzięki finansowej pomocy Idalii jego marzenie spełnia się.

Dianna – córka Respektów i niedoszła żona Fantazego była niezwykle urodziwą dziewczyną. Chociaż z całego serca kochała poznanego na Sybirze Jana, to postanawia poświęcić się dla dobra rodziny i pracujących dla niej chłopów. Jej miłość do powstańca listopadowego była czysta i prosta, właśnie taka, jakiej hołd złożył Słowacki w swoim dramacie.

Problematyka Fantazego

Poza ukazaniem fałszu i zakłamania polskich warstw arystokratycznych z początku XIX wieku, ich bezużyteczności, Słowacki dał sygnał, że konieczne są nowe elity. Ziemie polskie potrzebowały wówczas młodych, energicznych, zaradnych, chętnych do pracy kapitalistów, którzy swoją działalnością mogliby odmienić oblicze narodu i poprowadzić go do niepodległości.

Wieszcz w utworze złożył również hołd powstańcom listopadowym. Ukazał bowiem Jana i Majora jako mężnych i odważnych bohaterów, którzy byli przeciwieństwem arystokratów. Miłość Jana do Dianny była prawdziwa i szczera, zupełnie inna niż uczucie Fantazego i Idalii. Major był człowiekiem honoru i nie zawahał się odebrać sobie życia, pomimo że nie musiał tego robić. Swoim czynem umożliwił Janowi poślubienie Dianny.

Słowacki sprzeciwił się poza tym przedmiotowemu traktowaniu miłości. Potępił rodzinę Respektów, którzy nie licząc się z uczuciami córki postanowili wydać ją za hrabiego, byle zapewnić sobie dostatnie życie. Fantazy to również krytyka fałszu, zakłamania, udawania kogoś, kim się nie jest.

Warstwy społeczne przedstawione w Fantazym

Arystokrację ziemiańską reprezentują w utworze Respektowie. Przyzwyczajeni do feudalizmu szlachcice z nieufnością i strachem spostrzegają nadchodzące zmiany kapitalistyczne. Nie są oni w stanie przystosować się do nowych warunków gospodarczych, mentalnie tkwiąc w poprzedniej epoce. Niezaradność życiowa prowadzi Respektów do ruiny finansowej. Rodzina stała na skraju bankructwa. Połowa jej majątku miała trafić do skarbu państwa, a druga połowa do prywatnych wierzycieli. Pracującym u Respektów chłopom groziła rekwizycja, czyli przymusowe spłacanie długów pracodawcy.

Chociaż bieda zagląda im coraz bardziej w oczy, to nie zamienili trybu życia. W ich domu panuje przepych, wszędzie stoją posągi, a w angielskim ogrodzie organizowane są przedstawienia rozrywkowe. Respektowie są przekonani, że nie wypada im wziąć się do pracy, ponieważ ludzie oczekują od nich, że podtrzymają swoją pozycję społeczno-towarzyską.

Rodzina Respektów posłużyła również Słowackiemu za przykład zwyrodnienia moralnego i nicości intelektualnej arystokracji ziemiańskiej. Wieszcz wskazywał, że ta warstwa społeczna skazana jest na niepamięć, ponieważ najzwyczajniej w świecie się przeżyła i nikt jej już nie potrzebował. Nowa sytuacja ekonomiczna obnażyła prawdziwe oblicze rodziny Respektów. Okazali się oni być ludźmi obłudnymi, zakłamanymi, moralnie zepsutymi i zwyczajnie głupimi. Swoją pozą usiłowali ukryć fatalną sytuację finansową. Wszystko podporządkowali temu, żeby zdobyć pieniądze i powrócić na szczyt. Gotowi byli nawet poświęcić swoją córkę, byle by osiągnąć ten cel. Nie liczyli się z faktem, że Dianna była już zaręczona z Janem, gdy postanowili wydać ją za hrabiego Fantazego. Rodzice przedmiotowo traktowali córkę, upatrując w niej ratunek dla swojej pogarszającej się sytuacji. Wiedzieli również, że hrabia kocha inną kobietę i Dianna może być z nim nieszczęśliwa, mimo tego i tak zamierzali ją zeswatać z Fantazym.

Rodzina gardziła też ludźmi niższego pochodzenia. Widać to najlepiej w słowach skierowanych do Jana przez Respektową:

Idź precz! Nie stój blisko,
Podły!... bo śmierdzisz tu prostym żołdakiem,
Bo cuchniesz, cuchniesz tak jak lokaisko,

Bo cię czuć wódką prostą – i tabakiem
Spleśniałym… Precz mi z oczu!.

Znamienny jest fakt, że to właśnie Jan poślubił ostatecznie Diannę, a Respektowa bez wahania zgodziła się oddać mu rękę córki, gdy dowiedziała się, że w nagrodę dostanie spadek po majorze.

Zamożną arystokrację uosabiają Fantazy i Idalia. Są oni ludźmi bardzo bogatymi, kochającymi podróże, kosmopolitami. Jednocześnie cechuje i samouwielbienie i brak wrażliwości na otaczającą ich rzeczywistość. Nic ich nie obchodzi sytuacja biedniejszych, a nawet nie interesują się sprawami państwa. Podobnie jak Respektowie są oni zakłamani, fałszywi, bezużyteczni, ale ich najwidoczniejszą cechą jest znudzenie. Poszukując coraz to nowych uciech i rozrywek, dotarli do momentu, w którym nic ich nie cieszyło.

Związek Fantazego z Idalią nie był romantyczny, tylko stylizowany na taki. Pozornie byli w sobie tragicznie zakochani, lecz była to tak naprawdę poza. Ich zachowanie względem siebie przypominało bardziej komedię niż romans. Widać to najlepiej w momencie, kiedy mieli popełnić samobójstwo, lecz wycofali się z tego przy pierwszej lepszej okazji.

  Dowiedz się więcej