Nawiązanie do motywu Hioba w opowiadaniu „Wieża”

Gustaw Herling-Grudziński w swoim opowiadaniu Wieża, zawarł wiele odniesień do Biblii. Prócz nawiązania do męki Chrystusa, symboliki krzyża i pielgrzyma, wprowadzenia sceny ukamienowania psa oznaczającego niewinne stworzenie, utwór zawiera także kolejną interpretacją biblijnego motywu Hioba.

Lebrosso (z języka włoskiego: lebra – trąd), podobnie jak bohater Starego Testamentu, cierpiał straszliwe męki, choć był niewinny. W młodym wieku stracił rodziców, został zamknięty w Wieży Strachu, w której musiał patrzeć na młodszą siostrę, także niszczoną przez trąd. Podobny los spotkał Hioba, którego Bóg doświadczył plagami, by sprawdzić, czy jego wiara jest bezgraniczna.

Obydwu bohaterów cierpienie przerastało, obaj nie odnaleźli sposobu, aby je stłumić. Tak jak w życiu Hioba, tak i w życiu Lebrosso nastąpił krytyczny moment, gdy jego męka doszła do punktu kulminacyjnego. Po śmierci siostry, a potem ukamienowaniu ukochanego czworonoga, opuszczony i odarty z godności, postanowił podpalić wieżę i tym samym zakończyć swój nędzny żywot. Już miał tego dokonać, lecz wszedł do pokoju siostry i zauważył leżącą na stole Biblię. Po otworzeniu Księgi, ujrzał wypadający z niej list autorstwa nieboszczki. Prócz słów pociechy, zawierał także prośbę:

Pamiętaj, (...), że moim pragnieniem było, byś żył i umarł jak dobry chrześcijanin oraz obietnicę: Będę błagała Boga, by dał Ci odwagę znoszenia z rezygnacją życia aż do chwili, gdy spodoba Mu się połączyć nas na nowo w lepszym świecie.

Lektura tych kilka zaledwie zdań podziałała na Trędowatego niczym lęk na jego owrzodzone ciało.

Wówczas postanowił poznać świat poprzez książki. Nie mogąc być członkiem społeczeństwa, brać czynnego udziału w „normalnym” życiu, zaczął o tym czytać. Próbował znaleźć ukojenie w lekturze Księgi Hioba, ponieważ odnalazł paralelę łączącą jego losy z dziejami biblijnego bohatera. Od tej chwili już nigdy nie chciał popełnić samobójstwa. Resztę życia spędził tak, jak pragnęła jego siostra - jak przystało na dobrego chrześcijanina.

Życie Lebrosso, podobnie jak biblijnego Hioba, obfite w cierpienie, ból i rozpacz, jest przykładem heroizmu, z jakim nieszczęśliwy, uwięziony we własnym ciele oraz w Wieży Strachu człowiek walczy o swoje człowieczeństwo, nie odwraca się od wiary.

Bohater opowiadania Herlinga-Grudzińskiego jest swoistym wzorem do naśladowania, jest współczesną literacką realizacją motywu Hioba. Mimo kalectwa, odizolowania od świata, bólu związanego z chorobą i tego idącego w parze z ostracyzmem społecznym, nie ustaje w modlitwie, ciągle ufa Bogu. Nie siedzi z założonymi rękoma, nie czeka na śmierć, lecz szuka zapomnienia w pracy, latem pracując w ogrodzie, a w zimie wyplatając koszyki i maty, szyjąc dla siebie ubrania.

  Dowiedz się więcej