Ważne terminy - heksametr, retardacja, porównanie homeryckie

Heksametr

Aby wyjaśnić pojęcie heksametru należy najpierw odwołać się do pojęcia stopy.

Stopa, jak podaje Słownik terminów literackich, jest to najmniejsza powtarzająca się regularnie rytmiczna cząstka wersu o ustalonej postaci sylabiczno-iloczasowej lub sylabiczno-akcentowej – tzn. mająca stałą ilość sylab o odpowiedniej długości lub o odpowiednim rozłożeniu akcentów. W literaturze greckiej stopa jest to zespół sylab zwierających samogłoski długie i krótkie (ponieważ w języku greckim występuje iloczas – rozróżnienie długości trwania samogłosek), w literaturze polskiej – akcentowanych bądź nieakcentowanych. Sylabom zawierającym głoski długie odpowiadają sylaby akcentowane, sylabom z głoskami krótkimi – nieakcentowane.

Podstawowe stopy to („–” oznacza samogłoskę długą, „v” – krótką)
- Trochej (– v)
- Jamb (v –)
- Amfibrach (v – v)
- Anapest (v v –)
- Daktyl (– v v)
- Spondej (– –)

Warto jeszcze dodać, że podział na stopy nie pokrywa się z podziałem na wyrazy.

Heksametr jest wersem 6-stopowym (na co wskazuje nazwa; „hex” – z gr. sześć, „metron” – z gr. miara), w którym pierwsze pięć stóp to daktyle (opcjonalnie zastąpione przez spondeje), stopa ostatnia to trochej lub spondej według schematu:

– v v / – v v / – v v / – v v / – v v / – v

W pierwszym wersie Iliady trzeci i drugi daktyl został właśnie zastąpiony spondejem:

Ménin a / éjde the / a Pe / léja / deo Achi / léos
– v v / – v v / – – / – – / – v v / – v
Samogłoski długie są oznaczone kreską na górze, samogłoski „e” i „o” w słowie „Peléiadeo” tworzą dyftong (dwusamogłoskę), który także jest długi.

Porównanie homeryckie

Typowe dla eposu są szeroko rozbudowane porównania o niezwykłej strukturze, zwłaszcza dłuższe. W Iliadzie naliczono ich dwieście, cztery razy więcej niż w Odysei. Charakterystyczne dla takiego porównania jest to, że jego drugi człon („jak”) stanowi oddzielną, epizodyczną scenkę. Narrator zostawia jakby akcję poematu, rozwijając stworzony przez siebie obraz, i dopiero zakończenie, pokazujące obiekt porównania („tak”) powraca do właściwego toku akcji.

strona:   - 1 -  - 2 - 

  Dowiedz się więcej