Rola druku w renesansie

Druk wynaleziono u schyłku średniowiecza. Przyczyniło się to przede wszystkim do rozpowszechnienia słowa pisanego wśród szerokich kręgów odbiorców oraz do ograniczenia monopolu kleru na oświatę. Druk stał się nową drogą przenoszenia idei, myśli, wiadomości, wzorów – podobnie jak nowe drogi morskie, wytyczane przez podróżników, żeglarzy i odkrywców.

Nowa rzeczywistość piśmiennicza pozwoliła zastąpić średniowieczny uniwersalizm uniwersalizmem renesansowym. Biblia Gutenberga została wydana w 1455 roku. Wynalazek od razu wzbudził kontrowersje, a wykorzystali go głównie nosiciele nowych idei, jak Luter. Już w 1470 r. otwarto przy Sorbonie pierwszą drukarnię. Czcionka stałą się sprzymierzeńcem humanizmu, a zaraz potem reformacji. W Polsce pierwsza drukarnia była wędrowna i pojawiła się w tym samym momencie, co w Niemczech, Niderlandach, Francji, ale wcześniej niż w Anglii czy Hiszpanii. W 1491 r. w Krakowie założono drukarnię druków liturgicznych dla Kościoła wschodniego (czcionką była cyrylica). Pierwsze zdania polskie wyszły w druku we Wrocławiu, u Kaspra Elyana.

Większym jednak wydarzeniem było ukazanie się Statutu Łaskiego, a z nim Bogurodzicy w 1506 r. w krakowskiej drukarni Jana Hallera. Uczniem drukarza był Florian Ungler, który po założeniu własnego przedsiębiorstwa stał się w kraju monopolistą druku. Inne znane oficyny należały do: Łazarza Andrysowicza, Hieronima Wietora, Macieja Szarffenberga, Stanisława Murmeliusza, Aleksego Rodeckiego (drukarnia braci polskich, czyli arian, w Rakowie). Warszawa nie odgrywała znacznej roli w ruchu wydawniczym. Pierwsze druki warszawskie wyszły w 1578 r.. Było to wydanie Odprawy posłów greckich Jana Kochanowskiego. Drukarnie funkcjonowały w XVI wieku we wszystkich wielkich miastach: Wilnie, Brześciu, Poznaniu, Kaliszu, Lwowie, Zamościu i in. Utwory, które cieszyły się popularnością wśród wydawców należały zarówno do epoki współczesnej – czyli renesansu – jak też do minionego okresu Średniowiecza. Przyczyną tego faktu było założenie, że skoro można odbiorcom przybliżyć osiągnięcia literackie, to także dzieła przeszłości zasługują na poznanie i zrozumienie. Ponadto druk przyczynił się do ujednolicenia alfabetu polskiego i stworzenia zasad ortografii polskiej.

  Dowiedz się więcej