Polska w I połowie XIX wieku

Okres romantyzmu przypadł na czasy zniewolenia narodu polskiego. Epoka ta zainicjowała jednakże nowożytność w naszym kręgu kulturowym. Społeczeństwo przeszło proces przemian, co znajdowało swoje odbicie we wzmacniającym się poczuciu patriotyzmu. Do głosu doszli mieszczanie, ponieważ feudalizm upadł, a ziemianie stracili na znaczeniu. To mieszkańcy miast stali się główną siłą ekonomiczną i kulturową zniewolonego narodu. Polacy poszukiwali własnej tradycji, czegoś, co mieliby tylko dla siebie, co nie byłoby uniwersalne dla wszystkich narodów Europy.

Za wydarzenie, które zapoczątkowało polski romantyzm uważa się publikację Ballad i romansów Adama Mickiewicza, co miało miejsce w 1822 roku. Siedem lat wcześniej, podczas kongresu wiedeńskiego mocarstwa europejskie ustaliły, że z większości ziem Księstwa Warszawskiego powstanie Królestwo Polskie (w personalnej unii z Rosją), popularnie nazywanego Kongresówką. Do Prus trafiła wówczas Wielkopolska, Toruń i Gdańsk, Austrii przyznano obwód tarnowski, a także kopalnię soli w Wieliczce. Kraków ogłoszono wolnym miastem (Rzeczpospolita Krakowska), aczkolwiek pozostawał on pod protektoratem wszystkich trzech zaborców.

Najważniejszymi wydarzeniami historycznymi okresu romantyzmu były powstania niepodległościowe. Dwa wielkie zrywy na zawsze zapisały się w dziejach naszego narodu jako ważne, romantyczne i piękne, lecz przegrane.

Powstanie listopadowe wybuchło w nocy 29 XI 1830 roku. Było ono reakcją na łamanie konstytucji Królestwa przez carat. Rosjanie uznali działalność polskiej opozycji za nielegalną i stanowczo ją zwalczali. W 1820 roku car zawiesił obrady polskiego sejmu, a wobec posłów kazał zastosować areszt domowy.

Wśród młodzieży coraz większą popularność zyskiwały wówczas związki o charakterze samokształceniowym, zajmujące się przede wszystkim dyskusjami na tematy literackie. W Wilnie powstało Towarzystwo Filomatów (należał do niego między innymi Adam Mickiewicz), Towarzystwo Przyjaciół Pożytecznej Zabawy „Promieniści” oraz Zgromadzenie Filaretów. W Warszawie działały wówczas Związek Przyjaciół „Panta Koina” i Związek Wolnych Polaków. Dekret carski z 1822 roku zakazujący organizacji tajnych związków przyczynił się do masowych aresztowań wśród młodzieży.

strona:   - 1 -  - 2 -  - 3 -  - 4 -  - 5 - 

  Dowiedz się więcej