klp.plWydarzeniem historycznym, które uznaje się nie tylko za dające początek nowej epoce (romantyzmowi), ale na zawsze zmieniające stosunki społeczne Europy i świata, była ,Wielka Rewolucja Francuska (jedyna rewolucja pisana przez wielkie „R”). Trwała ona od 1789 roku do roku 1794. U jej przyczyn leżało nieudolne zarządzanie państwem przez Ludwika XV i absolutne rządy jego następcy – Ludwika XVI. Ponadto do wybuchu Rewolucji przyczyniła się fatalna sytuacja ekonomiczna Francji, zbytnie zróżnicowanie społeczeństwa (na trzy stany: szlachta, duchowieństwo i najliczniejszy tzw. „stan trzeci”, składający się z: mieszczan, burżuazji, kupców, drobnomieszczan i chłopów, którzy stanowili blisko 3/4 ogółu społeczeństwa). Jak łatwo się domyślić, to właśnie stan trzeci wywołał Rewolucję.
14 lipca 1789 roku lud Paryża zdobył Bastylię. Niedługo po tym wydarzeniu, dzięki któremu wprowadzono wiele reform społecznych, miało miejsce kolejne niezwykle ważne wydarzenie historyczne – podpisanie Deklaracji Praw Człowieka i Obywatela (26 sierpnia 1789 roku). Dokument ten gwarantował wszystkim obywatelom Francji braterstwo, wolność, prawo do własności i tolerancję.
Rządy wewnątrz Francji przechodziły z rąk do rąk, co owocowało licznymi zmianami ustrojowymi: poczynając od monarchii parlamentarnej przez monarchię konstytucyjną, republikę żyrondystów (I Republikę), dyktaturę jakobinów po rządy Dyrektoriatu, aż władzę w państwie przejął w końcu w 1799 roku Napoleon I Bonaparte i ogłosił siebie Cesarzem.
Tzw. Okres Napoleoński trwał do końca 1812 roku, kiedy to Wielka Armia poniosła klęskę w kampanii moskiewskiej. Cesarz Francji podbił niemal całą Europę i Afrykę Północną, dopiero nieprzyjazne tereny rosyjskie zmusiły go do złożenia broni. W 1814 roku Napoleon abdykował, by powrócić jeszcze raz do władzy rok później, ale klęska pod Waterloo zmusiła go do ostatecznego rozbratu z władzą.
Nowy ład w Europie wprowadziły ustalenia kongresu wiedeńskiego. Celem tego szczytu było zaprowadzenie ładu na Starym Kontynencie po okresie dominacji Francji. Czas po upadku Napoleona nazywa się Koncertem Mocarstw, ponieważ najsilniejsze państwa europejskie wyznaczały wówczas politykę dla całego kontynentu. Na kongresie wiedeńskim decydujący głos miały: Rosja, Prusy, Austria, Wielka Brytania oraz Francja. Akt końcowy kongresu podpisano 9 czerwca 1815 roku. Do jego najważniejszych wytycznych można zaliczyć: powrót na tron Francji dynastii Burbonów, utworzenie Królestwa Polskiego, powstanie Związku Niemieckiego, zjednoczenie Norwegii ze Szwecją, utrzymanie podziału Włoch, powstanie Królestwa Niderlandzkiego, neutralność Związku Szwajcarskiego, przyznanie Anglii czterech kolonii. Na kongresie zawarto również pakty militarne mające zagwarantować pokój w Europie. Święte Przymierze (zawarte pomiędzy szesnastoma państwami, m.in. Austrię, Rosję i Prusy) stawiało sobie za cel tłumienie wszelkich ruchów rewolucyjnych, było ono więc ostoją feudalizmu i zacofania. Czwórprzymierze (zawarte przez Anglię, Rosję, Austrię i Prusy, a później również Francję) miało na celu wspólną politykę tych państw na wypadek wojny.
Sytuacja w Europie sprzyjała rozwojowi nowych idei. Do głosu doszli piewcy liberalizmu (Benjamin Constant, Alexis de Tocqueville, Jeremy Bentham, John Stuart Mill), a wśród nich zwolennicy liberalizmu gospodarczego, czyli leseferyści (Adam Smith, David Ricardo). Silną pozycję mieli również konserwatyści (Edmund Burke, Beniamin Disraeli) oraz socjaliści (Karol Marks i Fryderyk Engels).
Coraz głośniej też mówiło się o niepodległości. Poprzez szereg powstań narodowo-wyzwoleńczych na mapę Europy powróciły: Grecja (1830 r.) i Belgia (1830 r.). Dążenia niepodległościowe, głoszone przez romantyków, nasiliły się do tego stopnia, że doszło do zjawiska określanego mianem Wiosny Ludów w Europie. Polegało ono na rozprzestrzenianiu się wystąpień pod wpływem wydarzeń, które miały miejsce w innym państwie. Było to możliwe dzięki rozwojowi przepływu informacji i transportowi kolejowemu.
Wiosna Ludów rozpoczęła się we Francji od wybuchu rewolucji lutowej w 1848 roku i powstania II Republiki (upadła po tym, jak burżuazja nie wywiązała się z obietnic danym robotnikom). W marcu tego samego roku wystąpienia przeniosły się do Wiednia. Zaowocowało to liberalizacją życia w Cesarstwie Habsburgów. Jednak gdy rewolucjoniści zaczęli zagrażać władzy i porządkowi w państwie, ich wystąpienia zostały krwawo stłumione.
Wiosna Ludów przeniosła się szybko na teren Czech. Nasi południowi sąsiedzi zażądali oswobodzenia Czech, Moraw i Śląska. Podczas zjazdu Słowian w Pradze w kwietniu 1848 roku Czechy został zdobyte i spacyfikowane przez generała Alfreda Windischgratza. 15 marca 1848 roku na Węgrzech wybuchło powstanie niepodległościowe. Krótki okres wolności narodu Madziarów został krwawo zakończony przez wojska cara Mikołaja I, którego Franciszek Józef poprosił o pomoc w stłumieniu powstania w 1849 roku.
17 marca 1848 roku doszło do wystąpień w Berlinie. Tłum domagał się większych swobód, liberalizacji i reform. W czerwcu tego roku we Frankfurcie zwołano parlament. Ustalono na nim, że konieczne jest powstanie Wielkich Niemiec bez Austrii pod przewodnictwem Prus. Jednak ta próba zjednoczenia Niemiec zakończyła się niepowodzeniem.
Podobny cel, czyli zjednoczenie państwa, miały również wystąpienia na terenie Włoch, państwie rozbitym politycznie po kongresie wiedeńskim. Walki skierowane były głównie przeciwko wojskom austriackim, które okupowały największe miasta Półwyspu Apenińskiego. W ich wyniku powstała (na bardzo krótko) Republika Wenecji, a po ucieczce papieża z Watykanu, Republika Rzymska. Z czasem Austria zdołała stłumić powstanie i odzyskała wpływy w regionie.
Wiosna Ludów, choć niemal wszędzie krwawa i zakończona klęską, miała wielkie znaczenie dla historii Europy. Dzięki niej zniesiono feudalizm na ziemiach monarchii habsburskiej i w Związku Niemieckim, uwłaszczono chłopów, poczyniono pierwsze kroki do zjednoczenia Niemiec i Włoch, a przede wszystkim oznaczała ona zmierzch romantyzmu i jego idei.
Autor: