Cechy dramatu romantycznego na przykładzie Balladyny

Wyobraź sobie scenę teatralną - rycerze, wiedźmy, latające noże. Podczas wizyty Kirkora w domu Wdowy - z głośników gra melodia z Love story, a Goplana, Skierka i Chochlik wjeżdżają na scenę na motorach. Spektakl Balladyna w reż. Adama Hanuszkiewicza wywołał szok w 1974 r. i był rewolucją w teatrze współczesnym. Taką samą rewolucją był również dramat romantyczny w czasach Słowackiego i Mickiewicza.
W artykule:

• definicja dramatu romantycznego,
• cechy dramatu romantycznego na podstawie Balladyny
• cechy dramatu antycznego na podstawie Balladyny

Cechy dramatu romantycznego na przykładzie Balladyny

• niezależne od siebie lub luźno epizody: np. tragizm Balladyny i wątek Filona - wędrownego poety;
• rezygnacja z klasycznej zasady jedności miejsca, czasu i akcji: Akcja Balladyny toczy się w kilku miejscach - nad jeziorem Gopło, w lesie, na zamku Kirkora, w domu Pustelnika, pod murami Gniezna, w domu Aliny i Balladyny. Czas akcji obejmuje 4 dni, wspomniana jest jednak legenda korony Lecha. Akcja właściwa przerywana jest wątkami pobocznymi;
• sceny monumentalne przeplatane lirycznymi lub kameralnymi: wątek Grabca komiczne życie i tragiczna śmierć, Epilog, w którym Publiczność wyrzuca ze sceny Wawela - dziejopisarza;
• złamanie antycznej zasady decorum - pomieszanie komizmu (historia Grabca) i tragizmu (krwawa droga Balladyny do władzy), patosu i groteski, realizmu i fantastyki (Balladyna i Goplana);
• mieszanie ze sobą różnych konwencji stylistycznych i gatunkowych (synkretyzm gatunkowy): dramat (dialogi, podział na akty, brak narratora, tragizm postaci), ballada (wydarzenia i postaci fantastyczne, wątki legendarne, wierzenia, przesądy ludowe).

Możemy jednak odnaleźć w Balladynie również niektóre cechy klasycznego dramatu antycznego:

• kompozycja Balladyny jest zamknięta (w dramacie romantycznym często występuje kompozycja otwarta). Żaden z wątków nie może być kontynuowany. Ostatnia scena jest ewidentnym podsumowaniem, a dzięki ramie dedykacji – prologowi i epilogowi twórca zaakcentował autonomiczność i jednorazowość dzieła;
• klasyczna budowa dramatu: prolog (list dedykacyjny), pięć aktów, epilog;
• tragizm postaci: postacie naznaczone tragizmem, a ich życie podporządkowane jest siłom wyższym (w Balladynie zapalnikiem tragicznych zdarzeń jest "splątanie ludzkich losów" przez Goplanę - nimfę wodną, a piorun jest symboliczną karą za wyrządzone winy);
• brak narratora: postacie i wydarzenia wprowadzane są "na scenę" przez didaskalia, a szczegóły poznajemy przez dialogi;

  Dowiedz się więcej