Groteska w Balladynie

Słowacki w dwu swych dziełach – w Balladynie oraz w Śnie srebrnym Salomei zastosował zabieg groteski.

Balladyna ma wymiar groteski m.in. poprzez zastosowanie groteskowych fantazji, wzorowanych na szekspirowskim Śnie nocy letniej oraz na Burzy. Elementy groteski pojawiają się zwłaszcza w scenach fantastycznych. Wiele spośród powikłań i tragedii, które Słowacki ukazał w dramacie, wynikają z zachowania Goplany, niestosownego uczucia rusałki, która bardzo nierozważnie zakochała się w pijanym chłopie, który wpadł przez przerębel do jej jeziora. Goplana od początku zdaje się idealizować swego wybranka, co przypomina trochę zabieg, jaki stosowali romantyczni poeci idealizując swe ukochane.

Ta miłość Goplany stała się początkiem zła, jakie zawitało w tamte okolice. Goplana, by tylko zatrzymać przy sobie ukochanego Grabca, zaczęła wtrącać się w ludzkie sprawy, w tym w małżeństwo Balladyny i Kirkora. Zadziałały tam pozaziemskie czynniki, moce, które wpłynęły na bardzo realne i ludzie sprawy. Grabiec zaś – raz zamieniany poprzez kapryśną Goplanę w wierzbę, to znowu w karcianego króla, został przez Słowackiego postawiony w samym centrum dramatycznej groteski.

Sen srebrny Salomei
To drugi utwór Słowackiego, w którym zawarł on elementy groteskowe. Zawarte są one w scenach fantastycznych, a Słowacki łączył je z obrazem krwawej historii. Sen srebrny Salomei stanowi nawiązanie do realnych wydarzeń z 1768 roku, tj. do chłopskiego buntu na Ukrainie. Nie brak w nim pełnych okrucieństwa opisów zbrodni dokonywanych przez chłopów. Słowacki chce w tym utworze pokazać, jak bardzo historia może być krwawa, jak w niej dużo męczeństwa i śmierci, zemsty i zbrodni, które są typowe dla ludzi wszystkich czasów i krajów. Dzieło to zawiera jednak nie tylko obraz krwawych walk. Jego podtytuł – romans – wskazuje też na elementy romantyczne. Sen srebrny Salomei to również dwie doskonałe kreacje kobiece – kobiet przewrotnych, ale urodziwych. A groteską w dramacie jest szczęśliwe zakończenie – kiedy to zakochani łączą się w pary. Konwencja groteski została zastosowana przez Słowackiego również przy opisie świata – piękno sąsiaduje tam z ohydą, a śmiech z tragedią i rozpaczą.

  Dowiedz się więcej