Teatr szekspirowski

Shakespeare przybył do Londynu na przełomie lat 80. i 90. XVI wieku. W mieście dominował wówczas nowoczesny styl pisania i wystawiania komercyjnych sztuk przez autorów młodego pokolenia. Był to wynik procesu syntezy dwóch tradycji. Pierwsza z nich obejmowała okres bezpośrednio poprzedzający tak zwaną erę elżbietańską, czyli czasy panowania dynastii Tudorów. Wówczas w teatrze brytyjskim dominował moralitet, czyli utwór o tematyce religijnej, ukazujący losy pojedynczego bohatera, zmagającego się z odwiecznym wyborem pomiędzy dobrem a złem. Zarówno postaci jak i cała fabuła moralitetów była wysoce symboliczne i metaforyczne.

Drugą tradycję można określić jako klasyczną, wywodzącą się bezpośrednio z myśli Arystotelesa, która w renesansowej Anglii była znana z rzymskich opracowań. Dramaty tego typu wystawiano na scenach uniwersyteckich. Dialogi dramatów klasycznych, które często przyjmowały postać niesceniczną, wygłaszane były w języku łacińskim. Sztuki klasyczne uwzględniały zasadę trzech jedności, a także zasadę decorum, czyli wzniosłego języka. Były one bardzo statyczne, dominowały w nich długie monologi bohaterów, a nie akcja.

Kiedy William Shakespeare stawiał pierwsze kroki jako dramaturg, obydwie tradycje były wciąż żywe i popularne. Dopiero pojawienie się sztuk Thomasa Kyda i Christopherea Marlowe’a spowodowało zrewolucjonizowało brytyjski teatr. Ich dzieła łączyły cechy zarówno tradycyjnego moralitetu, jak i dramatu klasycznego, w wyniku czego powstała zupełnie nowa, świecka, forma. Nowy dramat zawierał w sobie retoryczną złożoność sztuk akademickich z wulgarną i czasami sprośną energią moralitetów. Utwory te były dość złożone i skomplikowane, uciekające od prostych środków. Zainspirowany tym nowym stylem Shakespeare tworzył sztuki, które nie tylko świetnie trafiały do widowni, grając na jej uczuciach, ale przede wszystkim stanowiły prawdziwe traktaty o człowieczeństwie.
W tragediach Shakespeare demonstrował swoją stosunkową niezależność wobec formy klasycznej. Szanował zasadę decorum, jednak czynił od niej wyjątki. W utworach koncentrował się głównie na ludziach wysoko urodzonych i zajmujących najwyższe stanowiska państwowe, a sprawy najwyższej wagi czynił podstawą fabuły tragedii. Jego pierwsze utwory tego gatunku są zdecydowanie bardziej zbliżone do moralitetów. Widać to na przykład w pompatyczności „Tytusa Andronicusa”. Z czasem styl Shakespeare stał się bardziej subtelny i indywidualny, czego najlepszym przykładem może być „Hamlet”.

strona:   - 1 -  - 2 -  - 3 -  - 4 -  - 5 - 

  Dowiedz się więcej